ေထရ၀ါဒသာသနာျပန္႔ပြားရာ အပုိင္း (၁)

ေအဒီ ၁၂-ရာစုတြင္ အိႏၵိယႏုိင္ငံ၌ ဗုဒၶဘာသာကြယ္ေျပာက္ခဲ႔ရသည္။ ထုိအခ်ိန္တြင္အာရွတုိက္တခြင္၌ ဗုဒၶဘာသာျပန္႔ပြားထြန္းကားေနေလျပီ။ အာရွတုိက္ေဒသတခ်ဳိ႔တြင္ အာေသာကလက္ထက္ သုိ႔မဟုတ္ ထုိထက္ေစာေသာ ကာလကပင္ဗုဒၶသာသနာေရာက္ရွိျပန္႔ပြားေနခဲ႔၏။ မဟာယနဗုဒၶဘာသာသည္ ေျမာက္ပုိင္းေဒသႀကီးမ်ား၌ေရာက္ရွိျပန္႔ပြာ စည္ပင္ေနသကဲ႔သုိ႔ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာသည္လည္း ေတာင္ပုိင္းေဒသမ်ား၌ ထြန္းကားစည္ပင္ေနေလသည္။ ေထရ၀ါဒထြန္းကားစည္ပင္ရာ ႏုိင္ငံမ်ားမွာ ထုိင္း၊ ကေမၻာဒီယား၊ လာအုိ၊ သီရိလကၤာ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံတုိ႔ျဖစ္သည္။ ထုိႏုိင္ငံမ်ားသုိ႔ ေထရ၀ါဒဗုဒၶ ဘာသာေရာက္ရွိျပန္႔ပြားလာပုံ သမုိးအက်ဥ္းခ်ဳပ္ကုိတင္ျပလုိေပသည္။

                     အရွင္မဟိႏၵေထရ္ႏွင့္ေဒ၀ါနံပီယတိႆမင္းတုိ႔ မိႆကေတာင္၌ေတြ႔ဆုံစဥ္
သီဟုိဠ္ႏုိင္ငံ ယခုသီရိလကၤာ ေထရ၀ါဒျဖစ္စဥ္
ဗုဒၶဘုရားရွင္ပရိနိဗၺာန္ျပဳျပီးေနာက္ သာသနာသကၠရာဇ္-၂၃၅ ခုႏွစ္၌ အာေသာကမင္းတရားသည္ ၉ တုိင္း ၉ ဌာနသုိ႔သာသနာျပဳလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကုိင္ရန္ရဟန္းေတာ္မ်ားကုိ ေစလႊတ္ခဲ႔သည္။ ဤဌာနမ်ား တြင္ သီဟုိဠ္ႏုိင္ငံလည္းပါသည္။ သီဟုိဠ္ႏုိင္ငံ၌ တာ၀န္က်ေသာမေထမ်ားမွာ သားေတာ္အရွင္မဟိႏၵ ႏွင့္ ေနာက္ပါသံဃာေတာ္ ၅ပါးျဖစ္သည္။ အရွင္မဟိႏၵမေထႏွင့္အဖြဲ႔သည္ ၂၃၆-ခုနယုန္လျပည့္ေန႔ တြင္ ေရာက္ရွိေတာ္မူသည္။

                                   သံဃာမိတၱာေထရီသည္ ဗုဒၶဂါယာရွိ ေဗာဓိပင္မွ ေတာင္ကုိင္းကုိပြားယူကာ

                                               သီရိလကၤာသုိ႔ ပင့္ေဆာင္လာရာသီဟုိဠ္သုိ႔ေရာက္စဥ္

ထုိေနာက္သဃၤမိတၱာေထရီကုိလည္း သီရိလကၤာသူအမ်ဳိးသမီးမ်ားအား ဘိကၡဴနီ(ရဟန္းမ) ျပဳေပးရန္အတြက္ေစလႊတ္ေတာ္မူခဲ႔သည္။ သံဃာမိတၱာေထရီသည္ ဗုဒၶဂါယာရွိ ေဗာဓိပင္မွ ေတာင္ကုိင္းကုိပြားယူကာ သီရိလကၤာသုိ႔ ပင့္ေဆာင္ခဲ႔သည္။ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ အႏုရာဓပူရ ျမဳိ႔၌စုိက္ပ်ဳိးထားရာ ယၡဳတုိင္မ်ဳိးဆက္မျပတ္ရွိေနသည္။ အရွင္မဟိႏၵတုိ႔ေရာက္သြားခ်ိန္၌ ေဒ၀ါနံပိယ တိႆမင္းအုပ္စုိးေနခ်ိုန္ျဖစ္သည္။ ထုိမင္းသည္ အဘိသိက္ခံ၍တလမွ်သာရွိေသးသည္။ ပိယတိႆ မင္းသည္ မင္းျဖစ္၍ တလေျမာက္ေသာနယုန္လျပည့္ေန႔၌ မိႆကေတာင္သုိ႔ေတာကစားထြက္လာ သည္။ ထုိေတာင္ေပၚ၌ပင္ အရွင္မဟိႏၵႏွင့္ေတြ႔ဆုံဖူးေမ်ာ္ရသည္။ အရွင္မဟိႏၵမေထရ္က ေဒ၀ါနံပီယ တိႆမင္းအား စူဠတၳိပေဒါပမသုတ္ကုိ ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။ ေဒသနာအဆုံးတြင္ေနာက္လုိက္ အေခြ်အရံ ၄၀၀၀၀ (ေလးေသာင္း) ႏွင့္တကြ သရဏဂုံတည္ၾကျပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္ၾကကုန္၏။ အရွင္မဟိႏၵမေထရ္ႏွင့္အဖြဲ႔သည္ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔တြင္ ဥပုသ္အိမ္ သိမ္ကုိသမုတ္ၾကျပီး အရိ႒အမတ္ ႏွင့္ ၅၅ ေယာက္တုိ႔ကုိ ရဟန္းခံေပးသည္။ ထုိႏွစ္တြင္ မိႆကေတာင္၌ ၀ါကပ္၍သာသနာျပဳေတာ္မူ ၾကသည္။ ေဒ၀ါနံပီယတိႆမင္းသည္ မေထရ္မ်ားသတင္းသုံးရန္အတြက္ မဟာ၀ိဟာရေက်ာင္းတုိက္ ကုိေဆာက္လုပ္လွ်ဳဒါန္းသည္။ ထုိျပင္ ေစတီ၊ ပုထုိး၊ ေဗာဓိ၊ သိမ္၊ အာရမ္မ်ားကုိလည္း တည္ထား ေဆာက္လုပ္ေလသည္။ ေနာက္မင္းမ်ားလက္ထက္တြင္လည္း ဗုဒၶသာသနာကုိဆက္လက္အားေပးခဲ႔ ၾကသည္။ ထုိမင္းမ်ားလက္ထက္တြင္ ဗုဒၶသာသနာကုိအထူးအားေပးေသာမင္းမ်ားလည္း ေပၚထြက္ခဲ႔ သည္။ ဒု႒ဂါမဏိမင္းသည္ ေလာဟပါသာဒေခၚေက်ာင္းႀကီးကုိတည္ေထာင္ေလသည္။ အႏုရာဓျမီဳ႔ ေတာ္၌ မဟာေစတီႀကီးကုိတည္ထားသည္။ ထုိေစတီႀကီးသည္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၌ ယၡဳတုိင္ထင္ရွား ေသာေစတီႀကီးျဖစ္သည္။ သီဟုိဠ္သံဃာတုိ႔၏ ထူးျခားေသာေဆာင္ရြက္ခ်က္မွာ ဗုဒၶေဒသနာတုိ႔ကုိ သံဂါယနာပြဲက်င္းပ၍ ေပလႊာရြက္ျဖင့္ အကၡရာတင္ႏုိင္ျခင္းျဖစ္သည္။
သီဟုိဠ္သံဃာဂုိဏ္းမ်ား
သီဟုိဠ္ႏုိင္ငံ၌လည္း ေထရ၀ါဒဆုိင္ရာဂုိဏ္းကြဲမ်ားေပၚေပါက္ခဲ႔သည္။ ဤသုိ႔ကြဲျပားလာခဲ႔သည္မွာ ႏုိင္ငံ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာမင္းတုိ႔ကအားေပးလာခဲ႔ေသာေၾကာင့္လည္းျဖစ္သည္။ သီဟုိဠ္ႏုိင္ငံတြင္ ေရွးဦးေခတ္က ကြဲျပားေသာဂုိဏ္းႀကီး ၃ ဂုိဏ္းရွိ၏။ ၎တုိ႔မွာ
(၁) မဟာ၀ိဟာရ၀ါသီဂုိဏ္း
(၂) အဘယဂိရိ၀ါသီဂုိဏ္း
(၃) ေဇတ၀န၀ါသီဂုိဏ္း တုိ႔ျဖစ္သည္။

မဟာ၀ိဟာရ၀ါသီဂုိဏ္း ။  ။ ဤဂုိဏ္းႀကီးမွာ အရွင္မဟိႏၵမေထရ္တုိ႔ေခတ္က တည္ရွိလာေသာ ပင္မ ဂုိဏ္းႀကီးျဖစ္သည္။ ေဒ၀ါနံပီယတိႆမင္းတည္ေထာင္ေပးေသာ မဟာ၀ိဟာရေက်ာင္းတုိက္ႀကီး၌ မေထရ္မ်ားစဥ္ဆက္မျပတ္ ေစာင့္ေရွာက္လာခဲ႔ေသာေၾကာင့္ “မဟာ၀ိဟာရဂုိဏ္း” ဟုေခၚတြင္လာျခင္း ျဖစ္သည္။

အဘယဂိရိ၀ါသီဂုိဏ္း ။  ။ ၀ဋဂါမဏိမင္းသည္ က်ည္းသားတုိ႔၏ေဘးရန္ေၾကာင့္ ထြက္ေျပးတိမ္း ေရွာင္ေနစဥ္ ရဟန္းေတာ္တုိ႔က ျပဳစုေထာက္ပံ့ထားခဲ႔သည္။ ထုိမင္းသည္ေနာက္တႀကီမ္မင္းျဖစ္လွ်င္ အဘယဂိရိေက်ာင္းတုိက္ႏွင့္ အဘယဂိရိေစတီေတာ္တုိ႔ကုိ တည္ထားလ်က္ေက်းဇူးျပဳခဲ႔ဘူးေသာ အရွင္တိႆမေထရ္အားတင္လွဳဳသည္။ ထုိအရွင္တိႆမေထရ္သည္ ကုလသံသ႒ မဟာ၀ိဟာရ ရဟန္းတုိ႔က ပဗၺာဇနိကံျပဳၾကသည္။ ထုိအခါ အရွင္တိႆ၏တပည့္ျဖစ္သူ မဟာဒဠွိယတိႆရဟန္း ကတားျမစ္သည္။ ထုိရဟန္းကုိလည္းမစင္ၾကယ္မူ႔ကုိအတုလုိက္သူဟုဆုိကာ၀ုိင္းပယ္မူ႔ ဥေကၡပနိယ ကံကုိ ျပဳၾကျပန္သည္။ ထုိရဟန္းသည္မိမိအား၀ုိင္းပယ္မူ႔ကုိမေက်နပ္ေသာေၾကာင့္ သံဃာ ၅၀၀ တုိ႔ကုိ ခဲြယူကာ မဟာ၀ိဟာရ၀ါဒီဂုိဏ္းမွထြက္သြား၏။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ အဘယဂိရိ၀ါသီဂုိဏ္းဟု ထင္ရွား သြား၏။ ထုိဂုိဏ္းကြဲေသာႏွစ္မွာ သာသနာႏွစ္ ၄၅၄-ခုႏွစ္တည္း။

ေဇတ၀န၀ါသီဂုိဏ္း ။    ။ ထုိဂုိဏ္းသည္ မဟာေသနမင္းလက္ထက္တြင္ေပၚေပါက္လာသည္။ မဟာေသနမင္းသည္ မဟာ၀ိဟာရေက်ာင္းတုိက္ႀကီးအတြင္း၌ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကုိတည္ ေဆာက္သည္။ ထုိေက်ာင္းသုိ႔ ဒကၡိဏဂိရိေက်ာင္းတုိက္မွသံဃာေတာ္မ်ားလာေရာက္သီတင္းသုံးၾက သည္။ ထုိသံဃာမ်ာသည္ မဟာ၀ိဟာရ၀ါသီရဟန္းမ်ားႏွင့္ေပါင္းေဖၚမျပဳပဲ သီးျခားဂုိဏ္းတခုကုိေထာင္ ၾကသည္။ ေဇတ၀န၀ါသီဂုိဏ္းဟုေခၚသည္။ ေဇတ၀န၀ါသီတုိ႔သည္ မဟာ၀ိဟာရဂုိဏ္းပ်က္ဆီးေစရန္ မဟာေသနမင္းႏွင့္ တုိင္ပင္၍ မဟာ၀ိဟာရေက်ာင္းတုိက္ႀကီးကုိဖ်က္ဆီးၾကသည္။ ထုိေၾကာင့္ မဟာ၀ိဟာရေက်ာင္းတုိက္ႀကီးမွာ ၉ ႏွစ္မွ် သံဃာဆိတ္သုဥ္းေနရေလသည္။
ထုိဂုိဏ္းႀကီး ၃ ဂုိဏ္းသည္ သီဟုိဠ္ႏုိင္ငံ၌ ႏွစ္ေပါင္းအေတာ္ၾကာမွ် တည္တံ့ေနခဲ႔သည္။ သီရိသခၤေဗာဓိ ပရကၠမဗာဟုမင္းနန္းတက္ေသာအခါတြင္ မဟာ၀ိဟာရ၀ါသီသံဃာတုိ႔အားသန္႔စင္ေသာဂုိဏ္း သံဃာ ဟုအသိအမွတ္ျပဳသည္။ က်န္ ၂ ဂုိဏ္းမွသံဃာတုိ႔ကုိ အက်င့္မဲ့ေသာ ဒုႆီလမ်ားျဖစ္သည္ဟုဆုိကာ လူထြက္ေစသည္။ ထုိ္အခ်ိ္န္မွစ၍ မဟာ၀ိဟာရဂုိဏ္းသာတည္ရွိေတာ့သည္။
ယၡဳေခတ္ဂုိဏ္းမ်ား
ယၡဳအခ်ိန္၌ သီရိလကၤာႏုိင္ငံတြင္ ေရွးဂုိဏ္းႀကီး ၃ ဂုိဏ္းကြယ္ေျပာက္ခဲ႔ေလျပီ။ ထုိႏုိင္ငံ၌တုိင္းတပါး သားမ်ား၀င္ေရာက္စုိးမုိးေသာေၾကာင့္၎၊ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္မ်ားေၾကာင့္၎ ေထရ၀ါဒသာသနာ အားေပ်ာ့ခဲ႔ရသည္။ ထုိေၾကာင့္ေနာက္ပုိင္းေခတ္မ်ားတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ထုိင္းႏုိင္ငံတုိ႔အကူညီျဖင့္ သာသနာေတာ္အားဆက္ခဲ႔ရသည္။ ယၡဳအခ်ိန္၌ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၌ ေအာက္ပါဂုိဏ္းႀကီးမ်ားထြန္းကား ျပန္႔ပြားလ်က္ရွိသည္။
သွ်မ္းဂုိဏ္း ။  ။ သာသနာေတာ္ႏွစ္ ၂၂၈၉ ခုႏွစ္နန္းတက္ေသာ ကိတၱသီရိရာဇသီရိမင္းလက္ထက္ ရဟန္းသံဃာမ်ားမရွိေသာေၾကာင့္ ယုိးဒယား ယၡဳထုိင္းႏုိင္ငံမွ ရဟန္းသံဃာတုိ႔ကုိပင့္ေဆာင္၍ သာသနာကုိျပဳစုခဲ႔ရ၏။ ထုိဂုိဏ္းကုိ သွ်မ္းဂုိဏ္း “သွ်ာမနိကာယ”ဟုေခၚသည္။
အမရပူရဂုိဏ္း ။  ။ သာသနာႏွစ္ ၂၃၄၄ ခုႏွစ္တြင္ သီဟုိဠ္ သာမေဏ ၆ပါးႏွင့္ ဥပါသကာ ၁ေယာက္ သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အမရပူရျမီဳ႔ေတာ္သုိ႔ေရာက္ရွိလာျပီး ဆင္ႀကဳိးေရႊဂူသိမ္၌ ဥာဏဘိ၀ံသဓမၼေသနာ ပတိေထရ္ကုိ ဥဇၥ်ယ္ျပဳ၍ ပဥၨင္းခံၾကသည္။ ထုိေနာက္လည္း သီဟုိဠ္ရဟန္းတုိ႔ေရာက္လာျပီး သိကၡာသစ္တင္ယူၾကသည္။ ထုိရဟန္းတုိ႔၏အဆက္အႏြယ္တုိ႔သည္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၌ အမရပူရဂုိဏ္း “အမရပူရနိကာယ”ဟုထင္ရွားသည္။
ရာမညဂုိဏ္း ။   ။ သာသနာႏွစ္ ၂၄၀၆ ခုႏွစ္တြင္ သီဟုိဠ္မွ အရွင္ဓမၼာလကၤာရ၊ အရွင္သုမနတိႆႏွင့္ ရဟန္း ၁၇ ပါးတုိ႔သည္ ရာမညတုိင္းပဲခူးျမဳီ႔သုိ႔ၾကြေရာက္လာၾကျပီး ရန္ကုန္ျမီဳ႔မွ သဒၶမၼဓရမဟာေထရ္ ကုိ ဥပဇၥ်ယ္ျပဳ၍ ကလ်ာဏီသိမ္ေတာ္၌ သိကၡာသစ္တင္ယူၾကသည္။ ထုိဂုိဏ္းကုိ ရာမညဂုိဏ္း “ရာမညနိကာယ”ဟုေခၚသည္။ ထုိျပင္ ဒုတိယကမၻာစစ္မတုိင္မွီက သီဟုိဠ္သားအခ်ဳိ႔သည္ မႏၱေလးျမီဳ႔ ၀ိသုဒၶါရုံတုိက္သုိ႔ေရာက္လာျပီးပညာသင္ယူၾကသည္။ ထုိရဟန္းမ်ားထဲမွ အရွင္သဒၶမၼဆရာေတာ္သည္ သီဟုိဠ္ျပန္ေရာက္ေသာအခါ မဟာ၀ိသုဒၶါရာမေက်ာင္းတုိက္ကုိ တည္ေထာင္၍သာသနာျပဳရာ ဆင့္ပြား တပည့္သံဃာမ်ားထြန္းကားခဲ႔သည္။ သုိ႔ရာတြင္ထုိဆရာေတာ္ပ်ံလြန္ေတာ္မူျပီးေနာက္ တပည့္ရဟန္း မ်ား၏အားနည္းမူ႔ေၾကာင့္ သီရိလကၤာေရႊက်င္ဂုိဏ္းမွာထင္ရွားျခင္းမရွိေတာ့ေခ်။

ဗုဒၶဘာသာအမ်ဳိးမ်ဳိး

ယေန႔ေခတ္မွာ လူငယ္ေတြဟာ ဘာသာအသိတရား တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေခါင္းပါးလာျပီ။
ဘုရားေတာင္မွ ထိျခင္းငါးပါးနဲ႔ ဦးခ်ရေကာင္းမွန္း မသိၾကေတာ့ပါဘူး။ ဒီလုိ
အေျခအေန ေတြကုိသိလုိ႔ ျမတ္စြာဘုရားက "ေနာင္အနာဂတ္ကာလမွာ ဗုဒၶဘာသာ
ငါးမ်ိဳး ကြဲျပား လိမ့္မယ္" ဟု ေဟာေတာ္မူထားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဗုဒၶဘာသာ
ငါးမ်ိဳးကေတာ့......
(၁)။ ကုလ ဗုုဒၶဘာသာ
(၂)။ လာဘ ဗုဒၶဘာသာ
(၃)။ ဘယ ဗုဒၶဘာသာ
(၄)။ သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာ
(၅)။ ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာ

(၁)။ ကုလ ဗုဒၶဘာသာ( မိရုိးဖလာဗုဒၶဘာသာ)
ကုလ ဗုဒၶဘာသာ ဆုိတာ ရုိးရာ ဗုဒၶဘာသာ ကိုေျပာတာပါ။ အေမအေဖက ဗုဒၶဘာသာမုိ႔
သားသမီးက ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္လာရတာပါ။ မိဘက ခရစ္ယာန္္ဆုုိရင္ သားသမီးကလည္း
ခရစ္ယာန္။ မိဘက အစၥလာမ္ဆုိရင္ သားသမီးကလည္း အစၥလာမ္။ ဒါကို မိရုိးဖလာ
ကုလဗုဒၶဘာသာေပါ့။ မိဘက ဗုဒၶဘာသာ မုိ႔သာ သားသမီးက ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္လာရတယ္
ဘုရားရွင္ ဘာလုိ႔ ပြင့္မွန္းမသိ။ ဘုရား ဘာတရားေဟာမွန္းလည္း မသိ။
ကိုယ္ေျပာတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဆုိတာေတာင္မွ ဘာေျပာမွန္းမသိ။
ကိုယ္ကုိးကြယ္ေနတဲ့ ျမတ္စြာဘုရား ဘာေၾကာင့္ကိုးကြယ္ရမွန္းလည္းမသိ။
တရားေတာ္ကို ဘာေၾကာင့္ကိုးကြယ္ရ မွန္းမသိ။ ဘုရားကို ဦးခ်တာ
ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဦးခ်ေနမွန္းကို မသိတာ။ ဘာေၾကာင့္ဒီေလာက္ ရုိရုိေသေသနဲ႔
အေလးျပဳေနမွန္းကို မသိတာ။ လုပ္ေတာ့ လုပ္ေနတာပဲ အသိပညာ ဘာမွမပါတာ။
ကုလဗုဒၶဘာသာပါ။

(၂) လာဘာဗုဒၶဘာသာ
လာဘာဗုဒၶဘာသာဆုိတာ လာဘ္လာဘလုိလို႔ ကုိးကြယ္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာကို ဆုိလုိတာပါ။
ဒီဘ၀ စီးပြားေရးေလး တက္မလားဆုိျပီးေတာ့မွ ဘုရားကိုးကြယ္တာမွာ
ေရြးျပီးေတာ့ ကုိးကြယ္တယ္။ ဒီဘုရားကုိးကြယ္ရင္ေတာ့ လာဘ္လာဘ ေပါမ်ားတယ္
ဟုိဘုရားကုိးကြယ္ရင္ေတာ့ စီးပြားတတ္တယ္ဆုိျပီး ေရြးကိုးကြယ္တာ လာဘဗုဒၶ
ဘာသာပါ။ ဘုရားကိုးကြယ္မွ လာဘ္ေပါမယ္ဆုိရင္ ဘုရားမကိုးကြယ္တဲ့ ခရစ္ယာန္ေတြ
ဘာလုိ႔ လာဘ္ရႊင္ေနတာလဲ။ အဓိက စီးပြားေရး ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ
ဘုရားေၾကာင့္မဟုတ္ပါဘူး။ ကံဥာဏ္၀ီရိယ သတၱိေၾကာင့္ပါ။
အေရာင္းအ၀ယ္တစ္ခုလုပ္မယ္။ အိမ္ျခံ၀င္း၀ယ္မယ္။ ေရာင္းမယ္။ အိမ္ေနရာ
ေျပာင္းမယ္ဆုိရင္ေတာင္မွ ရက္ရာဇာ ျပႆဒါး ေရြးေနတာေတြ၊ ဘုရားေက်ာင္းေဆာင္
ေပၚမွာ ဘုိးေတာ္ပံုေတြ ဘြားေတာ္ပံုေတြ တင္ထားတာေတြ၊ ကိုးၾကီးေက်ာ္
မႏွဲေလး အစရိွေတြ နတ္ေတြ ကိုးကြယ္တာေတြ၊ ေဗဒင္ေတြ ယံုၾကည္ျပီး ယၾတာေတြ
ေခ်လိုက္ၾက စတဲ့ လာဘ္လာဘ လုိခ်င္လုိ႔ ကိုးကြယ္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို
လာဘာဗုဒၶဘာသာ ဟုေခၚပါသည္။

(၃)ဘယ ဗုဒၶဘာသာ(ေၾကာက္လုိ႔ ကိုးကြယ္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ)
ဘယဗုဒၶဘာသာဆုိတာ ေဘးကို ေၾကာက္လုိ႔ ကိုးကြယ္တာကုိ ေခၚပါတယ္။
အႏၲရယ္ကင္းဖုိ႔ ၊ ေဘးရွင္းဖုိ႔၊ အသက္ရွည္ဖုိ႔၊ က်န္းမာဖုိ႔ ၊
ဒီလုိအေတြးအေခၚ အယူအဆေတြနဲ႔ ဘုရားကို ကိုးကြယ္တာကို
ဘယဗုဒၶဘာသာဟုေခၚပါသည္။ ဒီဘုရားကုိ ကိုးကြယ္မွ အသက္ရွည္မယ္ဆုိရင္
ဒီဘုရားကို မကိုးကြယ္တဲ့ ခရစ္ယာန္ေတြ အစလာမ္ေတြ အသက္ရွစ္ဆယ္
တစ္ရာေက်ာ္ေတြ ရွည္ေနၾကတာ ဘာလုိ႔ပါလဲ။

ဘာမွမသိဘဲ ရမ္းကိုးကြယ္တာ ကုလဗုဒၶဘာသာ၊လာဘ္လာဘာ လုိခ်င္ျပီး ကိုးကြယ္တာ
လာဘ္လာဘ လုိခ်င္ျပီး ကနားေတြေပးတာ လာဘဗုဒၶဘာသာ၊ ေဘးေၾကာက္ျပီး
အကိုးကြယ္ေတြ မွားေနတာ ဘယဗုဒၶဘာသာ။ ဒီကုလ၊လာဘ၊ ဘယဗုဒၶဘာသာ သံုးမ်ိဳးကို
ေအာက္တန္းစားဗုဒၶဘာသာဟု ေခၚပါသည္။
ဟုိလူမပါ၊ ဒီလူမပါ၊ ဟုိလူပသပါတယ္။ ဒီလူပသပါတယ္။ လက္ညိႈးထုိး ခြက္လွန္
လုပ္ေနတာေတြကို ျမတ္စြာဘုရားက သူေတာင္းစား ဗုဒၶဘာသာပါတဲ့။
ခႏၶာကိုယ္မွာ အသိ၊ဘာသာေရးအသိဓာတ္ခံ အားနည္းေတာ့ လိမ္စားေနတဲ့ သူေတြက
လိမ္လုိ႔ေကာင္းေနပါတယ္။ ဘုရားလည္း ကုိးကြယ္ရေသး၊ တရားလည္း ကုိးကြယ္ရေသး၊
ဆြမ္းဦးကိုလည္း ေလာင္လွဴရေသး သာသနာေတာ္ကိုလည္း သကၤန္း ဆြမ္းေက်ာင္းေဆး ၊
ပစည္းေလးပါးနဲ႔ လွဴဒါန္းပူေဇာ္ဆက္ကပ္ရေသး။ ဘာအတြက္ ဒါေတြ လုပ္ေနရတာလဲ
ဘာအတြက္ သာသနာကို ခ်ီးေျမွာက္ေနတာလဲ၊ ဘာအတြက္ ေက်ာင္းေဆာက္ေနတာလဲ ။
စဥ္းစားပါ၊ ေ၀ဖန္ပါ၊ သံုးသပ္ပါ။

(၄)သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာ
သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာဆုိတာ သဒၶါတရားကို အရင္းခံပါတယ္။ သဒၶါတရားဆုိတာ
ယံုၾကည္ခ်က္ပါ။ ဘုရား၊တရား၊ သံဃာာကို တကယ္သက္၀င္ယံုၾကည္တာကို ေခၚပါတယ္။
ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာကို ယံုၾကည္တဲ့ေနရာမွာလည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ ယံုၾကည္တဲ့
သမၼာသဒၶါ နဲ႔ မွားမွားယြင္းယြင္း ယံုၾကည္တဲ့ မိစၧာသဒၶါဆုိျပီး
ႏွစ္မ်ိဳးရိွပါတယ္။ သမၼာသဒၶါဆိုတဲ့ မွန္မွန္ကန္ကန္ယံုၾကည္ခ်က္ ဆုိတာ
သစၥာာတရား သိေတာ္မူတဲ့ ျမတ္စြာဘုရားဟာ ေ၀ေနယ် သတၲ၀ါေတြကို သူသိသကဲ့သို႔
ေမတၲာ ဂရုဏာေတာ္အျပည့္နဲ႔ သစၥာာေလးခ်က္ အနက္ကို ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
ဒီတရားေတာ္ အနက္ေတြကို ပိုင္ပုိင္ႏုိင္ႏုိင္သိေတာ္မူသြားၾကတဲ့
အရိယာသူေတာ္စင္ၾကီးေတြဟာ နိဗၺာန္၀င္စံသြားၾကပါတယ္။ နိဗၺာန္ဆုိတာ အိုနာေသ
လြတ္ရာပါ။ "အေသလြတ္ရာ ျပတတ္လုိ႔ ျမတ္စြာဘုရားအား ကိုးကြယ္ပါ၏" ဆုိတဲ့
ယံုၾက ည္ခ်က္ဟာ မွန္ေသာယံုၾကည္ခ်က္။
တရားေတာ္ကို ဘာေၾကာင့္ကုိးကြယ္ရသလဲ။ ျမတ္စြာဘုရားေဟာ္ေတာ္မူခဲ့တဲ့
တရားေတာ္ကို ၾကိဳးစားမယုတ္ ပြားမ်ားအားထုတ္လုိက္လုိ႔
တရားလမ္းေၾကာင္းအတုိင္း မဂၢင္လမ္းအတုိင္းသာ ေလွ်ာက္သြားရင္
နိွဗၺာန္ေရာက္ပါမည္။ ထုိအေသလြတ္ရာ ပို႔ေဆာင္တာဟာ တရားက ပို႔ေဆာင္တာပါ။
ပုဂၢိဳဳလ္က ပို႔ေဆာင္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ တရားေတာ္ကုိ မွန္ေသာယံုၾကည္မႈ။
ထုိတရားေတြ မကြယ္မေပ်ာက္ေသးတာ ဘယ္သူ႔ေက်းဇူးပါလဲ ဆုိရင္ သံဃာာရဲ ႔
ေက်းဇူးပါ။ ဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူေသာ ဓမၼကၡႏၶာေပါင္း ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္၊
သုတ ္၀ိနည္း အဘိဓမၼာတရားေတြ ဒီတရားေတြကို သံဃာာေတာ္ေတြက ေဆာင္ထားတာပါ။
ပိဋကသံုးပံုကို သံဃာေတာ္ေတြက ေစာင့္ေရွာက္ထားတာပါ။ သံဃာာေတာ္ကို
ယံုၾကည္မႈ။
ဒါေတြက ရတနာျမတ္သံုးပါးကို မွန္မွန္ကန္ကန္ယံုၾကည္တဲ့ သမၼာသဒၶါ ယံုၾကည္မႈ။
မိစၧာသဒၶါယံုၾကည္မႈက လာဘ္လာဘေပါတယ္။ အႏၲရာယ္ကင္းတယ္ ဆုိျပီး
ကုိးကြယ္ယံုၾကည္ေနတာဟာ မိစၧာသဒၶါ။ လာဘ္လာဘေပါတယ္ဆုိတဲ့ လာဘဗုဒၶ
ဘာသာယံုၾကည္ခ်က္၊ အႏၱရာယ္ကင္းေအာင္ဆုိျပီး ဘယဗုဒၶဘာသာေတြရဲ ႔ ယံုၾကည္မႈ
ဗုဒၶရဲ ႔ ဂုဏ္ေတာ္ကို ဘာမွနားမလည္ဘဲ သူမ်ားဦးတုိက္လုိ႔သာ
ရမ္းဦးတုိုက္ရတဲ့ ကုလဗုဒၶဘာသာေတြရဲ ႔ ယံုၾကည္မႈ ဒါေတြက မိစၧာသဒၶါေတြပါ။
အေသလြတ္ရာလမ္းကို ျပတတ္လုိ႔၊ အေသလြတ္ရာကို ပို႔ေဆာင္ႏုိင္လုိ႔ ၊
အေသလြတ္ရာ တရားကို ေဆာင္ထားႏုိင္လုိ႔ ရတနာသုံုးပါးကို ကုိးကြယ္ပါ၏ ဆုိတဲ့
သမၼာသဒၶါ ။ အႏွစ္သာရမရိွတာကို မရိွဘူးလုိ႔ သိတယ္။ အႏွစ္သာရ ရိွတာကို
ရိွတယ္လုိ႔ သိတယ္။ မွားတာကို မွားတယ္လုိိ႔သိတယ္။ မွန္တာကို မွန္တယ္လုိ႔
သိတယ္။ သိတဲ့အျပင္၊ အမွားလမ္းကို ေရွာင္၊ အမွန္လမ္းကို ေဆာင္တာသည့္္
သမၼာသဒၶါ ရိွတဲ့ သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာပါ။

(၅)ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာ
ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာဆုိတာ သစၥာတရားကို ေသခ်ာသိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာကို ေခၚတာပါ။
သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာဟာ တရားေတာ္ကုိ ယံုၾကည္တယ္။ တရားေတာ္ကို ဘယ္လုိယံုတာလည္း
ဆုိေတာ့ ရမ္းယံုတာမဟုတ္ဘဲ ခႏၶာသိနဲ႔ အေသအခ်ာ သိျပီး ယံုတယ္။ ထုိသို႔
သိတာကို ပညာဟု ေခၚပါတယ္။ သစၥာေလးပါးတရားေတာ္ကို အေသအခ်ာ ပညာသိနဲ႔ သိတဲ့
ဗုဒၶဘာသာ၊ ျဖစ္မႈပ်က္မႈေတြကို သိတဲ့ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္ပ်က္ျမင္တာ ခႏၶာက
ျမင္တာလား ပညာကျမင္တာလားဆုိေတာ့ ပညာက ျမင္တာပါ။ ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာပါ။
ဘုရားက မင္းတုိ႔ခႏၶာထဲမွာ ျဖစ္တာနဲဲ႔ ပ်က္တာပဲ ရိွတယ္ လုိ႔ ေဟာခဲ့ပါတယ္။
ဒါကို ကုိယ္တုိင္ သစၥာတရားေတာ္ကို ေသခ်ာသိျပီး က်င့္ၾကည့္လုိက္ေတာ့
ျမင္တယ္။ ကိုယ္တုိင္ျမင္ေတာ့ ယံုၾကည္လာတယ္။ ယံုၾကည္တာက သဒၶါ၊
ျဖစ္ပ်က္ျမင္တာက ပညာ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သဒၶါနဲ႔ ပညာ သြားျပီး တြဲေနပါတယ္။
သဒၶါနဲ႔ ပညာဟာ တြဲလ်က္ပါတဲ့။
သဒၶါတရား မွန္မွန္ကန္ကန္ နဲ႔ သာ ၾကိဳးစားမယ္ဆုိရင္ အပါယ္ေလးပါးမွ ကူးူေျမာက္ႏိုင္၏။
တုိ႔မွာ အပါယ္မ်ိဳးေစ့ေတြ၊ အပါယ္က်ေၾကာင္းကံေတြ လုပ္ထားတာရိွတယ္။
ဒါေတြကို ဘယ္သူမွ ၀င္တားလို႔ မရပါဘူး။ သူ႔ကိုတားခ်င္ရင္၊ သူ႔ကို
အက်ိဳးမေပးေစခ်င္ရင္ ဘာနဲ႔ ျဖတ္ရမလဲ ဆုိေတာ့ ဥာဏ္နဲ႔ ျဖတ္ရပါမယ္။ ဥာဏ္နဲ႔
ျဖတ္လုိက္လုိ႔ ျဖစ္ပ်က္မဂ္ဆုိက္ေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မွာ သဒၶါလည္း ပါတယ္၊
ပညာလည္း ပါပါတယ္။ ဒါသည္ သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္ပါသည္။
သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာဟာ အထက္တန္းစား ဗုဒၶဘာသာပါ။ 

မွ---ဗုဒၶဘာသာဆုိင္သိမွတ္ဖြယ္ရာမ်ား--ျမန္မာစကား၀ုိင္း 

ပုံျပ ၂၄ ပစၥည္း

မွတ္သားဖြယ္ရာ၂၄ ပစၥည္း

ေဟတုပစၥေယာ

* ေကာင္းေသာ အေၾကာင္းတရား တိုးပြားၾက ရပါေစေသာ္။

အာရမၼဏပစၥေယာ

* ေကာင္းေသာအာ႐ံု၊ အေကာင္းဆံုးေသာ အာ႐ံု ေတြ႕ႀကံဳၾကရ ပါေစေသာ္။

အဓိပတိပစၥေယာ

* ဆႏၵႏွင့္ဇြဲ စိတ္ဉာဏ္တြဲ ႀကီးကဲျဖစ္ၾကရပါေစေသာ္။

အနႏၲရပစၥေယာ

* ကုသိုလ္၏ အျခားမဲ့မွာ ကုသိုလ္သာ ျဖစ္ၾကရပါေစေသာ္။

သမနႏၲရပစၥေယာ

* ေကာင္းမႈ၏ အျခားမဲ့မွာ ေကာင္းမႈသာ ျဖစ္ၾကရပါေစေသာ္။

သဟဇာတပစၥေယာ

* အတူတကြ ပုညကုသိုလ္တိုးေစေသာ္။

အညမညပစၥေယာ

* အခ်င္းခ်င္း ရင္တြင္းေမတၱာ ၿဖိဳးေစေသာ္။

နိႆယပစၥေယာ

* ရတနာသံုးလီ မွီတည္ၾကရပါေစေသာ္။

ဥပနိႆယပစၥေယာ

* ေလာကုတၱရာ ကိုးလီ မွီတည္ၾကရပါေစေသာ္။

ပုေရဇာတပစၥေယာ

* ေရွ႕ျဖစ္ကုသိုလ္ ေနာက္ကိုလႊမ္းၿခံဳပါေစေသာ္။

ပစၧာဇာတပစၥေယာ

* ေနာက္ျဖစ္ကုသိုလ္ ေရွ႕ကိုလႊမ္းၿခံဳပါေစေသာ္။

အာေသ၀နပစၥေယာ

* ပါရမီ အစံုစံု အထံုၿမဲၾကရပါေစေသာ္။

ကမၼပစၥေယာ

* ေကာင္းေသာကုသိုလ္ကံ ၿမဲၿမံၾကရပါေစေသာ္။

၀ိပါကပစၥေယာ

* ေကာင္းေသာအက်ိဳး ပြားတိုးၾကရပါေစေသာ္။

အာဟာရပစၥေယာ

* စိတ္အာဟာရ ျပည့္၀ၾကရပါေစေသာ္။

ဣၿႏၵိယပစၥေယာ

* စိတ္ကိုစိုးပိုင္ စိတ္ႏိုင္ၾကရပါေစေသာ္။

စ်ာနပစၥေယာ

* ေမတၱာစ်ာန္ ရွင္သန္ၾကရပါေစေသာ္။

မဂၢပစၥေယာ

* မဂၢင္လမ္း ေလွ်ာက္လွမ္းၾကရပါေစေသာ္။

သမၸယုတၱပစၥေယာ

* သူေတာ္ေကာင္းဓာတ္ ယွဥ္စပ္ၾကရပါေစေသာ္။

၀ိပယုတၱပစၥေယာ

* မေကာင္းမႈမ်ား ပယ္ရွားၾကရပါေစေသာ္။

အတၳိပစၥေယာ

* ေကာင္းရာသုဂတိ ၿမဲရွိၾကရပါေစေသာ္။

နတၳိပစၥေယာ

* အပါယ္ ဒုဂၢတိ မရွိၾကရပါေစေသာ္။

၀ိဂတပစၥေယာ

* ဆင္းရဲျခင္း ကင္းရွင္းၾကရပါေစေသာ္။

အ၀ိဂတပစၥေယာ

* ခ်မ္းသာျခင္း မကင္းၾကရပါေစေသာ္။

       ၂၄ ပစၥည္းဆုေတာင္း ဆိုသည့္အတိုင္းပင္ ၂၄ပစၥည္း၏ အနက္အဓိပၸာယ္ကို ျမန္မာဘာသာျဖင့္ အႏွစ္ခ်ဳပ္ နားလည္ႏိုင္သလို နားလည္ထားသည့္ အတိုင္း အက်ိဳးရလဒ္မ်ား ထင္ရွားျဖစ္ထြန္းလာေအာင္ စီစဥ္ထားရကား ယင္း၂၄ပစၥည္းဆုေတာင္းျဖင့္ ေကာင္းက်ိဳးသုခမ်ား ရရွိလာၾကမည္မွာ မုခ်ဧကန္ျဖစ္ပါ၏။ အလုပ္ကိစၥေတြ အဘယ္မွ် မ်ားျပားေနပါေစ။ ယုတ္စြအဆံုး တစ္ရက္တစ္ပစၥည္း ႏွဳတ္တက္က်က္မွတ္ပါက ၂၄ ရက္တြင္ ၂၄ ပစၥည္းလံုး ႏုတ္တက္ရရွိမည္ျဖစ္ၿပီး ဆက္လက္၍ေန႔စဥ္ ဘုးရား၀တ္ျပဳၿပီးတိုင္း ပဌာန္း ၂၄ ပစၥည္းဆုေတာင္းကို ရြတ္ဆိုဆုပန္ပါလွ်င္ အမွန္ပင္ ရုပ္ပိုင္းေရာ စိတ္ပိုင္းမွာပါ ေကာင္းက်ိဳးတရားေတြ တိုးပြားလာပါမည္။

ဣတိ၀ုတ္ ပါဠိေတာ္၌ ျမတ္ဗုဒၶ ၫႊန္ျပေတာ္မူ သည့္အတိုင္း ဆုေတာင္းပတၳနာသည္ တဏွာပတၳနာႏွင့္ ဆႏၵပတၳနာ ဟု ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည့္အနက္ ဆႏၵပတၳနာ (ကုသိုလ္ဆႏၵ)ႏွင့္ ဆုေတာင္းၾကရပါမည္။ ဆုမေတာင္းမီ ဘုရားရွိခိုးျခင္း စသည့္ ကုသိုလ္ကံတစ္ခုခု ျပဳၿပီးမွသာ ဆုေတာင္းၾကရပါမည္။ ပဌာန္း ၂၄ ပစၥည္းသည္ ဗဟု၀ုစ္ (အမ်ားဆိုင္) ျဖစ္သျဖင့္ ဆႏၵပတၳနာ မည္ပါသည္။

သို႕ျဖင့္ ပဌာန္း ၂၄ ပစၥည္းဆုေတာင္းအေပၚ ယံုၾကည္ျမတ္ႏိုးေသာ သဒၶါဗလကို အရင္းထားလ်က္ အဆက္မျပတ္ဆုေတာင္းျခင္း ၀ီရိယဗလ၊ မေမ့မေလ်ာ့ျခင္း သတိဗလ၊ တစိုက္မတ္မတ္ တည္ျခင္း သမာဓိဗလ၊ အဓိပၸါယ္ကို ပို၍ ပို၍ ထိုးထြင္းသိျမင္ျခင္း ပညာဗလ ဟူသည့္ ဗလ ငါးမ်ိဳး တိုးထက္တိုး ေကာင္းက်ိဳး ျပည့္၀ၾကမည္ ျဖစ္ပါသတည္း။

မွ--ဗုဒၶဘာသာဆုိင္ရာသတ္မွတ္ဖြယ္မ်ား-ျမန္မာစကား၀ုိင္း

ဒကၡိဏသာခါႏွင့္အျခားရုပ္ပြားကုိးကြယ္မူ႔

ျမန္မာျပည္၌ ဒကၡိဏသာခါရုပ္ပြားေတာ္ကုိးကြယ္မူ႔လည္း ေခတ္စားလွသည္။ ဤရုပ္ပြားေတာ္ႏွင့္ပတ္ သက္၍လည္းျဖစ္ရပ္ဇာတ္လမ္းမ်ားရွူပ္ေထြးလွသည္။ ဒကၡိဏသာခါဆုိသည္မွာ ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ေတာင္းကုိင္းဟုအဓိပၸါယ္ရသည္။ ဘီစီ ၃ရာစုေလာက္က အရွင္မဟိႏၵႏွင့္ သဃၤမိတၱာေထရီတုိ႔သည္ သီဟုိဠ္(ယၡဳ-သီရိလကၤာ)သုိ႔သာသနာျပဳၾကြေတာ္မူၾကသည္။ သီဟိုဠ္ကြ်န္းသားတုိ႔ ကုိးကြယ္ရန္အိႏၵိယ ျပည္ မဇၨ်ိမေဒသ မဟာေဗာဓိပင္မွာ လက္ယာေတာင္ကုိင္းကုိျဖတ္ယူ၍ သီဟုိဠ္ကြ်န္း၌စုိက္ပ်ဳိးခဲ႔သည္။ ထုိေဗာဓိပင္မွအသားတုိ႔ကုိ ရုပ္ပြားထုလုပ္ကုိးကြယ္ရာမွ ဒကၡဏသာခါဘုရားေတာ္ေပၚေပါက္ေတာ္မူ လာသည္ဟုဆုိသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္သကၠရာဇ္ ၇၈၈-ခုႏွစ္၌ နန္းတက္ေသာမုိးညဳင္းမင္းတရားလက္ထက္ သီဟုိဠ္က်ြန္းမွ ဒကၡိဏသာခါရုပ္ပြားေတာ္အဆူ ၃၀၀ ေက်ာ္ေရာက္ရွိလာရာ ရဟန္းရွင္လူ မူးမတ္တုိ႔အျမတ္တႏုိးကုိး ကြယ္ခဲ႔ၾကသည္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ဒကၡိဏသာခါရုပ္ပြားေတာ္ကုိးကြယ္မူ႔ေခတ္စားလာခဲ႔သည္။ ေရွးဦးက ဒကၡိဏသာခါရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကုိ အျခားရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကဲ႔သုိ႔ အခ်ဳိးအဆစ္ေျပျပစ္စြာထုလုပ္ခဲ႔ၾက သည္။ အျခားရုပ္ပြားေတာ္မ်ားႏွင့္ျခားနားျခင္းသည္ ၾကပန္းေဆာင္းျခင္းသာထူးသည္။ ဤကဲ႔သုိ႔ၾကာ ပန္းေဆာင္းေသာျဖစ္ရပ္မွာမူ မဟာယနဂုိဏ္းႏွင့္ဆက္ႏြယ္ေနျပန္သည္။ မဟာယနက်မ္းတုိ႔၌ ဤသုိ႔ ေရးသားထားသည္။ ေကာသလမင္းႏွင့္ မလႅိကာမိဖုရားတုိ႔သည္ ျမတ္စြားဘုရားအထံေတာ္သုိ႔လာၾက ရာျမတ္စြာဘုရားရွင္မရွိခုိက္ႏွင့္ႀကဳံေန၏။ ရွင္ေမာဂၢလႅာန္သည္ တန္ခုိးေတာ္ျဖင့္လုိက္ရွာရာ ဘုရားရွင္ သည္ ၾကာမ်ဳိး ၅-ပါးဖူးပြင့္ေနေသာ အေနာတတ္အုိင္ထဲ၌ ၾကာပြင့္ႀကီးတပြင့္ေပၚတြင္ စ်ာန္၀င္စားေန၏။ အုိင္ေစာင့္နတ္ႀကီး ၉-ဦးတုိ႔ကလည္း ဘုရားရွင္ကုိ ၾကာပြင့္ႀကီးတပြင့္စီျဖင့္ေဆာင္းမုိးေပးထားၾကသည္။ ဤျဖစ္စဥ္ကုိေတြ႔ျမင္လာခဲ႔သျဖင့္ အရွင္မဟာေမာဂၢလႅာန္သည္ ေကာသလမင္းႏွင္း မလႅိကာမိဖုရား တုိ႔အားျပန္လည္ေျပာျပ၏။ မင္းႏွင့္မိဖုရားတုိ႔သည္ ဘုရားရွင္စံျမန္းေနပုံကုိ စိတ္ကူးျဖင့္ၾကည္ညဳိသြား ၾက၏။ ဤပုံသ႑ာန္မ်ဳိးကုိ ရုပ္ထုျပဳလုပ္၍ကုိးကြယ္လုိေၾကာင္း ရွင္ေမာဂၢလာန္အားေလ်ာက္ထားၾက သည္။ ခြင့္ျပဳခ်က္ရသျဖင့္မင္းႏွင့္မိဖုရားတုိ႔သည္ ၾကာပန္းေဆာင္းရုပ္ပြားကုိ ကုိးကြယ္ခဲ႔ၾကသည္ဟု ဆုိပါသည္။ ဤအဆုိအရ ဒကၡိဏသာခါရုပ္ပြားမ်ားမွာ မဟာယနအယူအဆရထုလုပ္ကုိးကြယ္ခဲ႔ ၾကသည္ ဟုဆုိႏုိင္ျပန္သည္။
ေနာက္ပုိင္းတြင္ ဒကၡိဏသာခါရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကုိ ဂုိဏ္းဆရာလုပ္သူမ်ားကအမ်ဳိးမ်ဳိးစိတ္ကူး၍ ခ်ဲ႔ထြြင္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ရုပ္ပြားေတာ္တြင္ မွဳိ-၉-ခ်က္ရုိက္ျခင္းစေသာ အစီအမံတုိ႔ကုိထည့္သြင္းထားၾကသည္။ ထုိရုပ္ပြားေတာ္ကုိ ကုိးကြယ္လွ်င္လာဘ္ေပါမ်ားမည္။ အေရာင္းအ၀ယ္ေကာင္းမည္။ ရာထူးတုိးမည္။ အႏၱရာယ္ကင္းမည္။ မီးေဘးမွလြတ္မည္။ သိဒၶိေပါင္းစုံျပီးစီးႏုိင္သည္စသည္ျဖင့္ ဂုိဏ္းဆရာတုိ႔၏အသုံး ခ်ခံရုပ္ပြားေတာ္တဆူျဖစ္လာေလသည္။ အဆုိးရြားဆုံးျပဳလုပ္ခ်က္မွာရုပ္ပြားေတာ္၏ ပုံသ႑ာန္ျဖစ္ သည္။ ရုပ္ပြားေတာ္သ႑ာန္ကုိ ပန္းပုမတတ္သူထုလုပ္သကဲ႔ ပုအုိင့္ေသာ လည္ကုပ္တုိေသာပုံဆုိးမ်ား ကုိထုလုပ္ၾကသည္။ ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ လကၡဏာေတာ္ႀကီးငယ္အသြယ္သြယ္တုိ႔ျဖင့္ ျပည့္စုံသူျဖစ္၍ အျပစ္ေျပာစရာမရွိ။ တင့္တယ္ေသာရူပကာယေတာ္ရွိပါသည္။ ဤကဲ႔သုိ႔ဆုိးရြားေသာပုံသ႑ာန္ရုပ္ပြား ေတာ္တုိ႔ကုိ ထုလုပ္ကုိးကြယ္ေနၾကသည္မွာ ဘုရားရွင္၏ၾကည္ညဳိျမတ္ႏုိးဖြယ္ရာ ရူပကာယေတာ္ကုိ ဖ်က္ဆီးထားျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။
ယေန႔ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္တြင္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကုိ ပုံစံအမ်ဳိးမ်ဳိးအယူအဆအသြယ္သြယ္တုိ႔ျဖင့္ ထုလုပ္ကုိးကြယ္ေနၾကသည္။
-    ႏူတ္ခမ္းေမႊးတပ္ေသာရုပ္ပြားမ်ား
-    မ်က္မွန္တပ္ေသာရုပ္ပြားမ်ား
-    မွဲ႔တပ္ေသာရုပ္ပြားမ်ား
-    နဖူး၌အဖုတပ္ေသာရုပ္ပြားမ်ား
-    လက္စြပ္၀တ္ေသာရုပ္ပြားမ်ား
-    ေျမြပတ္ေသာရုပ္ပြားမ်ား
-    ဆင္းစီးျမင္းရံရုပ္ပြားမ်ား
စသည္ျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးျပဳလုပ္ေနၾကသည္။ အခ်ဳိ႔ရုပ္ပြားမ်ားမွာ မူလတင္ပ်ဥ္ေခြရုပ္ပြား၏ ဒူးႏွစ္ဖက္ႏွင့္ ပခုံးႏွစ္ဖက္ေပၚ၌ မတ္ရပ္ရုပ္ပြားေလးမ်ားကုိ ထည့္သြင္းထုလုပ္ထားသည္ကုိေတြ႔ရသည္။ ပလပ္စတစ္ ျဖင့္ေလာင္းထားေသာရုပ္ပြားျဖစ္သည္။ ထုိရုပ္ပြားကုိၾကည့္၍ ဆပ္ကပ္ျပေနသလားဟုထင္မွားေလာက္ ေအာင္အရုပ္ဆုိးအက်ဥ္းတန္ေနပါသည္။ အခ်ဳိ႔ဘုရားရင္ျပင္ေပၚ၌ လူႀကဳိက္မ်ားေသာ ဘုိးဘုိးေအာင္၊ ဘုိးမင္းေခါင္စေသာ ဘုိးေတာ္ဆုိသူစိတၱဇရုပ္ေကာင္တုိ႔ကုိ ျပဳလုပ္ထားရာ ဗုဒၶဘာသာအတြက္ရွက္ ဖြယ္ေကာင္းေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားျဖစ္ေပသည္။ ယၡဳေဖၚျပခဲ႔ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားမွာ ေထရ၀ါဒထဲ၌ ေရာေႏွာေနသည့္ ကုိးကြယ္မူ႔မ်ားထဲမွ ထင္ရွားေသာကုိးကြယ္မူ႔မ်ားျဖစ္ပါသည္။ မထင္ မရွားျဖင့္ကုိးစားေနၾကေသာ အေသးအဖႊားကိစၥမ်ားလည္းအေျမာက္အမ်ားရွိေနပါေသး၏။

ေရစႀကဳိ-အရွင္ဧသိက၏- “ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ” ျပဳိင္ပြဲ၀င္ပထမဆုရ စာအုပ္မွ ေကာင္းႏူတ္ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ရင္ထဲသုိ႔စြဲျငီေစခဲ႔ေသာကဗ်ာတပုဒ္

စာေရးသူတုိ႔သည္ ဘ၀မ်ဳိးမ်ဳိးစုံေနရာမ်ဳိးစုံ၌ သြားလာလွဳပ္ရွားေနၾကရသည္။ ထုိသုိ႔လွဳပ္ရွားရုန္းကန္ေနၾကရာတြင္ အေတြ႔အႀကဳံ မ်ဳိးစုံကုိလည္းေတြ႔ႀကဳံခံစားၾကရသည္။ မိမိတုိ႔ႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ မႀကိဳက္ သည္ျဖစ္ေတြ႔ႀကဳံေနရမည္သာျဖစ္သည္။ အေတြ႔အႀကဳံသည္ မိမိတုိ႔က်င္လည္ရာပတ္၀န္းက်င္ကုိလုိက္ ၍ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိႏုိင္သည္။ မိမိတုိ႔ေတြ႔ႀကဳံရေသာ အေတြ႔အႀကဳံတုိ႔သည္၀မ္းနည္းမူ႔၀မ္းသာမူ႔ရသ အမ်ဳိးမ်ဳိးခံစားမူ႔အမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ ေပးႏုိင္သည္။ ႀကဳံေတြ႔ခံစားခဲ႔ရေသာ၀မ္းနည္းစရာ ေမ႔ေျပာက္ေအာင္ႀကဳီး စားေသာ္လည္း မိမိရင္ထဲမွာက်န္ခဲ႔  တတ္သည္။  တုိက္ဆုိင္မူ႔မ်ားရွိေသာအခါျပန္လည္း သတိယတတ္ သည္။ ၀မ္းသာစရာမ်ားကုိေတာ့ အျမဲတမ္းအမွတ္ရျခင္ တမ္းတျခင္ၾကသည္။ ၀မ္းနည္းမူ႔လည္းမဟုတ္ ၀မ္းသာစရာလည္းမဟုတ္ သုိ႔ေသာ္ မိမိရင္ထဲစြဲက်န္ခဲ႔ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားစြာတုိ႔လည္းရွိတတ္ ၾကသည္။
စာေရးသူဘ၀တြင္ ၀မ္းနည္းစရာမဟုတ္ ၀မ္းသာစရာမဟုတ္၊ သုိ႔ေသာ္ရင္ကုိထိမွန္ရုိက္ခုိက္ခဲ႔ေသာ ကဗ်ာမ်ားစြာရွိခဲ႔ပါသည္။ ထုိကဗ်ာမ်ားစြာထဲမွ ကဗ်ာတပုဒ္ကုိ စာဖတ္သူမ်ားႏွင့္မွ်ေ၀ခံစားလုိပါသည္။ ကဗ်ာဆရာမွာ ျမန္မာသမုိင္းတြင္ထားရွားခဲ႔ေသာ ထင္ရွားလတၱံ႔ေသာ ဆရာေဇာ္ဂ်ီျဖစ္သည္။ ကဗ်ာက ေခါင္းစဥ္က သင္ေသသြားေသာ္-တဲ႔။ ကဗ်ာကုိ ဆရာကသည္လုိစခဲ႔ပါသည္။ -
ေၾသာ္
လူ ့ၿပည္ေလာက လူ ့ဘ၀ကား
အိုရ နာရ ေသရဦးမည္
မွန္ေပသည္တည့္။
လူသားတေယာက္ျဖစ္လာျဖစ္လာျပီဆုိရင္ ဇာတိ-ျဖစ္လာျပီဆုိလွ်င္ သူ၏အေဖၚအုိျခင္းတရား-ဇရာ၊ နားျခင္းတရား-ဗ်ာဓိ၊ ေသျခင္းတရား-မရဏ တုိ႔သည္ကပ္ပါလာသည္။ ထုိတရားတုိ႔သည္မည္သူမွ် ေရွာင္လြဲမရႏုိင္ေသာ အမွန္တရား-ပရမတၳသစၥာတုိ႔ျဖစ္သည္။  ထုိအမွန္တရား-ပရမတၳသစၥာကုိ အမွတ္ရေနဘုိ႔ရန္ ဆရာကအစဦးမွာပင္သတိေပးခဲ႔သည္။ ထုိအမွန္တရားတုိ႔ကုိ စာေရးသူတုိ႔ဘ၀တြင္ တခါတရံေမ႔ေနတတ္သည္။ ငယ္စဥ္အခါက ခြန္အားဗလႏွင့္ျပည့္စုံေနေသာေၾကာင့္ ဗလမာန္၊ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာေသာ မိသားစုကႀကီးျပင္းလာေသာပုဂၢဳိလ္တုိ႔မ်ား၊ ရာထူးဌာနရွိေသာ ပုဂၢဳိလ္မ်ားမွာ ဂုဏမာန္၊ ပညာတတ္ေသာပုဂၢဳိလ္တုိ႔မွာ ပညာမာန္၊ အသက္အရြယ္ရလာေသာအခါ ၀ယမာန္၊ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာေသာ ပုဂၢဳိလ္တုိ႔မွာ ေဘာဂမာန္၊ စသည္ျဖင့္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္တတ္ၾကသည္။  ထုိမာန္တုိ႔ ျဖစ္ေနေသာပုဂၢဳိလ္တုိ႔မွာ အုိျခင္းနာျခင္းေသျခင္းဟူေသာပရမတၳသစၥာကုိေမ႔ေနတတ္သည္။
သို ့ၿပည္တကား သင္ေသသြားေသာ္
သင္ဖြားေသာေၿမ သင္တို ့ေၿမသည္
အေၿခတိုးၿမင့္ က်န္ေကာင္းသင့္၏
သင္၏မ်ဳိးသား စာစကားလည္း
ၾကီးပြားတက္ၿမင့္ က်န္ေကာင္းသင္၏
အမွန္တရား-ပရမတၳသစၥာကုိေမ႔ေနေသာ္လည္း ေနာက္ဆုံးေသျခင္းတရားကုိေတာ့မည္သူမွ်မလြန္ဆန္ႏုိင္ေပ။ ေသသြားခဲ႔ေသာ္ မိမိတုိ႔၏ဇာတိေျမတြင္ ဖြံ႔ျဖဳိးတုိက္စြာက်န္ခဲ႔ဘုိ႔လုိေပသည္။ မိမိတုိ႔သည္ဘယ္ေနရာေရာက္ မည္သည့္ႏုိင္ငံ၌ေနရေစကာမူ မိမိတုိ႔၏ေမြးဖြားရာဇာတိေျမျဖစ္ေသာ အမိျမန္မာကုိေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွမေမ႔အပ္ ေပ။ မိမိတုိ႔၏ ဘာသာစကား စာေပတုိ႕သည္လည္းသည္ထက္ပုိ၍ တုိးတက္ရွင္သန္ႀကီးထြားေစရန္မွာလည္း မိမိတုိ႔၌တာ၀န္ရွိေပသည္။ တခ်ဳိ႔ေသာပုဂၢဳိလ္တုိ႔သည္ အျခားဖြံ႔ျဖဳိးတုိးတက္ေသာ ႏုိင္ငံမ်ားသုိ႔ေရာက္ေနေသာ္ မိမိတုိ႔၏ဘာသာစကား စာေပတုိ႔ကုိေမ႔ေနတတ္သည္။ မိမိတုိ႔ယဥ္ေက်းမူ႔ဓေလ့ထုံးစံအစဥ္အလာမ်ား၊ ဘာသာ စကား၊ စာေပတုိ႕ကုိအထင္ေသးတတ္သည္။ သုိ႔ေသာ္မိမိတုိ႔ႏဳိင္ငံ၏ ဘာသာစကား စာေပ ဓေလ့ထုံးစံတုိ႔သည္ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ခ်ီကစတင္ကာ ဖြံ႔ျဖဳိးတုိးတက္အဆင့္အတန္းျမင့္လွသည္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအၾကာက စတင္ကာ  ခဲ႔ေသာ တန္ဘုိးမျဖတ္ႏုိင္ေသာ သည္အေမြအႏွစ္တုိ႔ကုိ အဖုိးအဖြားဆရာသမားတုိ႔က လက္ဆင့္ကမ္းသယ္ ေဆာင္ခဲ႔ရာ မိမိတုိ႔လက္ထက္တြင္ဆက္လက္ရွင္သန္ဘုိ႔ရန္မွာ လြန္စာအေရးႀကီးသည္။ ထုိေၾကာင့္မိမိတုိ႔ သားသမီး တပည့္မ်ားအားလက္ဆင့္ကမ္းႏုိင္ေအာင္ႀကီဳးစားၾကရမည္။
သင္ဦးခ်၍ အမွ်ေ၀ရာ
ေစတီစာနွင့္ သစၥာအေရာင္
ဥာဏ္တန္ေဆာင္လည္း
ေၿပာင္လ်က္ ၀င္းလ်က္ က်န္ေစသတည္း.......။
ဆရာေဇာ္ဂ်ီ....
သည္အပုိဒ္၌လည္း ဆရာက မိမိတုိ႔ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ခဲ႔ေသာ ေစတီမ်ား၊ နာယူမွတ္သားခဲ႔ရေသာ တရား ေတာ္မ်ားကုိ၊ ထိန္းသိမ္းေစာက္ရန္တုိက္တြန္းထားသည္။ ၀ံသာႏုရကၡိတစိတ္ဓါတ္သည္ လြန္စြာအေရးႀကီး သည္။ အမ်ဳိးအႏြယ္ကုိေစာင့္ေရွာက္ မိမိဘာသာတရားကုိေစာင့္ေရွာက္ထိန္းသိမ္းရန္မွာ မိမိတုိ႔တာ၀န္သာ ျဖစ္သည္။ ဆရာ၏ ကဗ်ာအေရးအသားသည္ထိမိလွသည္။ ဆရာ၏ကဗ်ာမ်ားကုိဖတ္ျခင္းျဖင့္ သူ၏၀ံသာႏု စိတ္ဓါတ္ကုိ ခန္းမွန္းႏုိင္သည္။
လူေလာက၌လူတေယာက္ျဖစ္လွ်င္ တန္ဘုိးရွိေသာလူတေယာက္ျဖစ္လာရန္မွာလြန္စြာအေရးႀကီးလွသည္။ မိမိအက်ဳိး သူတပါးအက်ဳိးတုိ႔ကုိ ထမ္းေဆာင္ႏုိင္ေသာပုဂၢဳိလ္တုိ႔သည္သာ တန္ဘုိးရွိေသာလူမ်ားျဖစ္သည္။ ေဂါတမဗုဒၶသည္ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရားလက္ထက္ေတာ္အခါက သုေမဓာရေသ့ျဖစ္ခဲ႔သည္။ အတၱဟိတ အက်ဳိးတခုတည္းကုိသာ ၾကည့္ပါက အဲဒီဘ၀တြင္ပင္ ေအးျငိမ္းရာနိဗၺာန္သုိ႔တက္လွမ္းႏုိင္ေပသည္။ သုိ႔ေသာ္ လက္တကမ္းသုိ႔ေရာက္ေနေသာ အတၱဟိတ-မိမိတဦးတည္းခ်မ္းသာသုခကုိစြန္႔လြတ္လ်က္ အမ်ားခ်မ္းသာ-ပရဟိတ-အက်ဳိးကုိသာသယ္ပုိးႏုိင္ရန္ ဘ၀မ်ားစြာသံသရာမွာ ဆင္းရဲဒုကၡကုိခံကာႀကီဳးစားခဲ႔သည္။ ဘုရားျဖစ္ ေသာအခါ၌လည္း ခ်မ္းသာသုခကုိသာခံစားမေနပဲ အခ်ိန္ရွိသေရႊ႔ အမ်ားအက်ဳိးကုိသယ္ပုိးေဆာင္ရြက္ခဲ႔သည္။ ထုိေၾကာင့္စာေရးသူတုိ႔အားလုံးလူေလာကကုိေရာက္ရွိေနေသာေၾကာင့္ လူသားေကာင္းက်ဳိး အမ်ားအက်ဳိး ေဆာင္ရြက္ကာ မိမိ၏ျမန္မာျပည္ႀကီး၏ ဘာသာ၊ စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမူ႔ စသည္တုိ႔ကုိထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ၾက ပါစုိ႔ဟု တုိက္တြန္းပါရေစ။

ျမန္မာတုိ႔၏အတာသၾကၤန္

ျမန္မာတုိ႔ရဲ႔သၾကၤန္

သႀကၤန္ဟူသည္မွာ ပါဠိဘာသာ “သကၤႏၲ”(Saṇkanta) မွ သကၠဋဘာသာ “သႀကၤန္” (Saṇkran)  ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသုိ႔ေျပာင္းလဲလာက ျမန္မာတုိ႔က သၾကၤန္ဟု သကၠတနာမည္ေခၚလွ်က္ “ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္း”ဟု အဓိပၸါယ္ရေပသည္။ ဤမဟာသႀကၤန္ကူးေျပာင္းျခင္းသည္ အာေပါဓာတ္ မိုးနကၡတ္ ေရရာသီငါးၾကင္း႐ုပ္အမွတ္အသားရွိေသာ မိန္ရာသီိမွ ဆိတ္႐ုပ္သဏၭာန္၊ ဆိတ္တို႔၏ သေဘာ ပူေသာမိႆရာသို႔ တနဂၤေႏြၿဂိဳဟ္မင္းကူးေျပာင္း၀င္လာျခင္းျဖစ္၍ ကူးေျပာင္းေသာ ရာသီအိမ္အားေလ်ာ္စြာ သႀကၤန္ေရတို႔ျဖင့္ဆီးႀကိဳၾကျခင္းျဖင့္ ေရဖ်န္းသဘင္ေပ်ာ္ရႊင္ကစားျခင္းတည္း ဟူေသာ အတာသဘင္ သည္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေပသည္။ သာသနာ၀င္က်မ္းမ်ားအရ ကပၸီလ၀တ္ျပည္ သာကီ၀င္မင္းမ်ိဳးတို႔ ေရဖ်န္းသဘင္ကစားၾကျခင္းသည္ အတာသဘင္၏သမိုင္းစဥ္တြင္ ေရွးအက် ဆံုးေသာမွတ္တမ္းတရပ္ျဖစ္ေပသည္။ ထိုေနာက္မဟာရာဇ၀င္တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိေသာပုဂံျပည္ နရသီဟပေတ့၊ တ႐ုတ္ေျပးမင္းလက္ထက္ က်င္းပျခင္းသည္ ဒုတိယေျမာက္ျဖစ္၍ ျမန္မာျပည္အတြက္ဆိုလွ်င္ ေရွးအက်ဆံုးေတြ႔ရေသာ အတာသဘင္မွတ္တမ္း ျဖစ္ေပသည္။ ျမန္မာတို႔၏ ထီိးမူနန္းရာအစဥ္လာယဥ္ေက်းမႈမ်ားသည္ သာကီ၀င္မင္းတို႔၏ ထံုးတမ္းစဥ္လာမွ သက္ဆင္းခဲ့သည္သာမ်ား၍ ဤေရဖ်န္းသဘင္က်င္းပျခင္းလည္း ထိုအတူပင္ျဖစ္ေပသည္။ တ႐ုတ္ေျပးမင္းလက္ထက္ ေရဖ်န္းသဘင္ ကစားပံုမွာ နန္းေတာ္ကသည္ ျမစ္ဆိပ္သိုု႔တိုင္ေအာင္ တေလွ်ာက္တည္း တဲေဆာက္ၿပီးေသာ္ လူမျမင္သာေအာင္ ကာရံၿပီးလွ်က္ နန္းေတာ္ကမိဖုရား ေမာင္းမတို႔ႏွင့္တကြ တဲတန္းဥမင္သုိ႔ ႂကြသြား၍ ေရဆိပ္မွာ ေရကစားျခင္း ျဖစ္သည္။

ထုိသၾကၤန္ပြဲေတာ္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသာမက ထုိင္း၊ ကေမၻာဒီယား၊ လာအုိ စေသာႏုိင္ငံတုိ႔၌လည္း က်င္းပၾကေပသည္။ ျမန္မာတုိ႔၏ ႏွစ္တႏွစ္၏ အစဆုံးလျဖစ္ေသာ တန္ခူးလတြင္ သၾကၤန္ပြဲေတာ္ကုိက်င္းပသည္။ သၾကၤန္ကာလသည္ သၾကၤန္အႀကဳိ အၾကတ္ အတက္ ေန႔ဟုသတ္မွတ္ထားၾကသည္။ အၾကတ္ေန႔သည္ ပုံမွန္မရွိေပ။ တခ်ဳိ႔ႏွစ္မ်ား၌ အၾကတ္ရက္သည္ ၂ ရက္မွ်ရွိသည္။ ယၡဳေခတ္ကာလ၌ သၾကၤန္တြင္းကာလမ်ားတြင္ လူငယ္လူရြယ္သာမက အရြယ္ေပါင္းစုံ ေရသြန္းေလာင္းျခင္း၊ ပက္ဖ်န္းျခင္းကုိေပ်ာ္ရြင္စြာဆင္ႏြဲၾကသည္။

ျမန္မာတုိ႔သည္ အေပ်ာ္အပါးပြဲလမ္းသဘင္ကုိ ခုန္မင္မက္ေမာၾကသည္။ ျမန္မာတုိ႔၏ ၁၂ လသည္လည္း ပြဲသဘင္မရွိေသာလဟူသည္မရွိေလာက္ေပ။ ပင္ကုိယ္စရုိက္မွာလည္း ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္ၾကသည္။ လူတေယာက္ႏွင့္တေယာက္စကားေျပာ လွ်င္ျပဳံးျပီးေျပာတတ္ၾကသည္။ သည္ပင္ကုိယ္စရုိက္သည္ခ်စ္စရာေကာင္းေသာ စရုိက္ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္အေပ်ာ္လြန္လွ်င္ လည္းမေကာင္းေတာ့ေပ၊ အေပ်ာ္လြန္ပ်က္တတ္သည္ဟု လူႀကီးသူမတုိ႔ သတိေပး ဆုံးမတတ္ၾကသည္။ ပ်က္ရုံတင္မကပဲေသတဲ႔အထိေတာင္ျမန္မာတုိ႔ကေပ်ာ္ၾကသည္။ တႏွစ္တႀကိမ္ သၾကၤန္ကာလအတြင္း ထိခုိက္ဒဏ္ရာရသူမ်ား ေသေက်ေသာသူမ်ားကုိ ျမင္ေတြ႔ေနၾက ရသည္။ ထုိေၾကာင့္ အျခင္းျခင္းေရသြန္းေလာင္းရာ၌ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းသြန္ေလာင္း ပက္ဖ်န္းရန္လုိ ေပသည္။ ေရွးဘုရင္မ်ားလက္ထက္၌ ျပည္သူတို႔အား အခါ (၃) ရက္အတြင္း ထံုးစံရွိသည့္အတိုင္း နံနက္ ညေနအခ်ိန္တြင္သာ ေရၾကည္ေရေအး၊ အေမႊးအထံုရည္မ်ားႏွင့္ ယဥ္ေက်းဖြယ္ရာ ပက္ဖ်န္းကစား ၾကရမည့္အေၾကာင္းကို ၿမိဳ႕တြင္းၿမိဳ႕ျပင္ ရပ္စုကြက္စုမ်ား၌ သႀကၤန္မက်မီကပင္ တင္ႀကိဳ၍ ေမာင္းေၾကးနင္းခပ္ကာ သတိေပးခဲ့ၾကသည္။ ယၡဳေခတ္ကာလသည္လည္း ေရႊျမန္မာတုိ႔ သည္ မိမိတုိ႔ဓေလ့ထုံးစံုပြဲသဘင္ကုိ မိမိတုိ႔၏ကုိယ္ပုိင္ယဥ္ေက်းမူ႔ ၀တ္စားဆင္ယင္မူ႔တုိ႔ျဖင့္ တန္ဘုိးျမင့္ဘုိ႔လုိေပသည္။ 

ဦးေခါင္းေဆးေလွ်ာ္ျခင္း

သုိ႔ေသာ္ လူႀကီးလူ ငယ္မ်ားစြာလည္း ဘုရားေက်ာင္းကန္သြားလ်က္ ဥပုသ္သတင္းေဆာက္တည္ျခင္း၊ ဘာသာေရးကိစၥ မ်ားေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္ ကုသုိလ္ေကာင္းမူ႔တုိ႔ကုိျပဳၾကသည္။ သၾကၤန္တြင္းကာလမ်ား၌ ဒုလႅဘ ရဟန္း၀တ္ျခင္း၊ သီလရွင္၀တ္ျခင္း၊ တရားစခန္းမ်ား၀တ္ေရာက္အားထုတ္ျခင္းတုိ႔လည္းရွိၾကသည္။ထိုျပင္ သႀကၤန္အခါတြင္ ျပဳသင့္ျပဳထိုက္ေသာ ကိစၥတရပ္ရွိေပေသးသည္။ ယင္းမွာ ႏွစ္္္ဆန္း ၁ ရက္ေန႔၌ ဦးေခါင္းေဆးေလွ်ာ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဦးေခါင္းေဆးေလွ်ာ္ျခင္းသည္ မိမိတို႔ ကိုယ္အဂၤါတြင္ အျမင့္ျမတ္ဆံုးျဖစ္ေသာ ဦးေခါင္းဆံပင္ဖ်ား၌ ေနာက္ႏွစ္ကတင္ရွိ ပါလာခဲ့ေသာ ေခ်းေညႇာ္အညစ္အေၾကးမ်ားကို ကူးေျပာင္းလတံၱ႔ေသာ ႏွစ္တႏွစ္ဦးဘက္ဆီိသို႔ မပါေစရန္အတြက္ဟု အယူရွိၾကေပသည္။ နိမိတ္မဂၤလာယူျခင္းပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း စိတ္၏ သန္႔ရွင္းမႈ၊ ကိုယ္၏ သန္႔ရွင္းမႈဟု အက်ိဳးျပဳရာေရာက္၍ ျပဳသင့္ျပဳထုိက္ေသာ ကိစၥပင္ျဖစ္သည္။ ျမီဳ႔ ရြာ ေက်းလက္ေဒသမ်ားစြာ၌လည္း ႏွစ္ဆန္း ၁ ရက္မ်ားတြင္ အဖုိးအဖြားမ်ား၊ မိဘဆရာမားမ်ားအားကန္႔ေတာ့ျခင္း၊ သက္ႀကီးရြယ္အုိအဖုိးအဖြားတုိ႔ကုိ ေခါင္းေလ်ာ္ေပးျခင္း၊ ေျခသည္းလက္သည္းလွီးျဖတ္ေပးျခင္း၊ ညေနခ်မ္းအခါ၌ ဘုရားေက်ာင္းကန္ေစတီတုိ႔မွျပန္လာေသာ အဖုိးအဖြားတုိ႔ေရခ်ဳိးရင္ေရခ်မ္းအုိးမ်ားတည္ထားျခင္းတုိ႔ျပဳလုပ္ၾကသည္။

ဆီသည္ ရြာစား “လက်္ာေရႊေတာင္” ဘြဲ႔ရ ဦးေအာင္ႀကီးဆို “သာစြေလ” အစခ်ီေသာ (၁၂) ရာသီဘြဲ႕လူတား မိႆရာသီ တန္ခူးလဘြဲ႔တြင္ “ေကာင္းကင္မိုးလ၊ စိတၱရႏွင့္၊ မိႆရာသီ၊ အညီခါေက်ာ္၊ ႏွစ္ဦးေပၚက၊ ကံ့ေကာ္ရင္ကတ္၊ ပင္တိုင္းၫြတ္မွ်၊ ပြင့္၀တ္ေ၀ေ၀၊ ေတာင္ေလသုတ္ျဖဴး၊ လတန္းခူးမူ၊ ျမဴးထူးေပ်ာ္ရႊင္၊ တာသဘင္၀ယ္၊ ဆင္ယင္တုပ၊ လွရရတည့္၊ ၿငိမ့္မွ်ေစာင္းျငင္း၊ အဲသီခ်င္းႏွင့္ ထံုသင္းနံ႔သာ၊ ေရသီဒါငယ္၊ စမၸာကရမက္၊ ပန္းေပါင္းဖက္၍၊ ေရႊခြက္အျပည့္၊ ေမႊးမ်ိဳးထည့္မွ၊ လည္လွည့္ဆူလွယ္၊ ကင့္စံပပယ္လ်က္၊ ၿပံဳးရယ္ရႊင္အား၊ စံေပ်ာ္ပါးသည္၊ ကစားထံုရည္ဖ်န္းတည့္ေလး။ ပြင့္လင္းစည္သည္၊ ေရႊျပည္ေရႊ၀နန္းတည့္ေလး။” ဟူ၍ စပ္ဆိုခဲ့ျခင္းျဖင့္ ေရွးခတ္ျမန္မာတို႔ အတာသဘင္ကို ယဥ္ေက်းသိုက္ၿမိဳက္စြာ ဆင္ႏႊဲခဲ့ပံုကို သိႏိုင္ေပသည္။ 

ရတနာပံု မႏၲေလးေခတ္သို႔ ေရာက္သည့္အခါ၌ကား အတာသဘင္၏ ယဥ္ေက်းမႈစံခ်ိန္သည္ အထြတ္အထိပ္သို႔ တိုင္ေလေတာ့သည္။ ယင္းအေၾကာင္းကို ထိုေခတ္က စပ္ဆိုသီေရးခဲ့သည့္ ကဗ်ာ၊ လကၤာမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ ရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီ၌လည္းေကာင္း ေတြ႔ျမင္ဖတ္႐ႈႏိုင္ေပသည္။

 အထူးသျဖင့္ သႀကၤန္အခါတြင္ ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ ေရွာင္ၾကဥ္ထိုက္သည့္ကိစၥမ်ားကိုလည္း ထုိအခ်က္မ်ားကုိ မဟာသႀကၤန္စာမ်ားတြင္ေဖၚျပထားသည္။ သႀကၤန္စာမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသည့္ ေရွာင္ၾကဥ္ရမည့္ အခ်က္တိုု႔မွာ-

“အိမ္ရာမမွား၊ သားငါးသုတ္သင္၊ သစ္ပင္ခုတ္ျမစ္၊ ပုတ္ခတ္ငိုုေႂကြး၊ ကိုယ္ေသြးထုတ္ျခင္း၊ ဆီနႏြင္းက၊ ေသာက္ျခင္းေသစာ၊ ဥစၥာထုတ္သြင္း၊ ေအာင္တမန္ေစလႊတ္ျခင္း၊ ဤ (၁၀) ပါးေသာ အမႈတို႔ျဖစ္ေပသတည္း” ဤ (၁၀) ပါးေသာ အမႈတို႔ကို လူမဆိုထားဘိ္ သိၾကားမင္းေသာ္လည္း ေရွာင္ၾကဥ္ရာ၏ဟု ပညတ္ခ်က္ထုတ္ထားရာ၊ တကယ္လည္းေရွာင္ၾကဥ္သင့္ေသာ အခ်က္မ်ားျဖစ္ၾကသျဖင့္ ေရွာင္သင့္သည္ကို ေရွာင္၍ ေဆာင္သင့္သည္ကို ေဆာင္ၾကလွ်င္အေကာင္း ဆုံးျဖစ္သည္။ ေရာက္ရွိလာေတာ့မည္ သၾကၤန္အခ်ိန္အခါမွာ ေရႊျမန္မာတုိ႔အေနနဲ႔ ေရႊတန္ဘုိးကုိေရွးရူ လ်က္ တန္ဘုိးမျဖတ္ႏုိင္ေသာ ျမန္မာယဥ္ေက်းမူ႔ထုံးထမ္းအစဥ္အလာတုိ႔ျဖင့္ အတာသၾကၤန္ကုိႏြဲေပ်ာ္ ႏုိင္ၾကပါေစလုိ႔ဆႏၵျပဳရင္း-ဆရာေဇာ္ဂ်ီ၏ -တန္ခူးလ-သၾကၤန္ကဗ်ာျဖင့္အတာသၾကၤန္ကုိႀကိဳဆုိလုိက္ပါ သည္။

တန္ခူးလ

မခူးခ်င္စမ္းပါနဲ႔
ႏွစ္ဆန္းခါေတာ္မီမို႔
ဇေမၺာ္ရည္ ေျပေျပလိမ္းကာပ
ခမ္သိမ္းနယ္စံုစံုသို႔
ပြင့္ငံုကို လင့္ကုန္ၾကေတာ့လို႔
ေခါင္းၾကြကာ ဆာေဝေဝန႔ဲ
သူလဲေလ ေလာကီသားလိုပ
ၾကားျခင္လွေပလိမ့္မယ္။

တသိန္တင့္ပါဘိ
တိမ္ျမင့္ ရီျပာျပာက
ၾကည္သာသာ ပင့္ေလအျဖဴးတြင္ျဖင့္
တီတာတာ ပြင့္ေ႐ႊဖူးငယ္တို႔
လည္ယွက္ကာ ဘယ္ညာလူးေလေတာ့
သူတို႔လို ဘယ္သူျမဳးႏိုင္ပါ့
ထူးပါဘိတယ္။

ေဇာ္ဂ်ီ

က်မ္းကုိး=  ျမန္မာဆယ့္ႏွစ္လ အေၾကာင္း (ေမာင္ထင္)

              (လူထုဂ်ာနယ္ ၂၇ မတ္လ၊ ၁၉၅၅) မွတ္-၆၀ မွ)

               Myanmar online encyclopedia

  

လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ (၇)ေန႔ ဘုရားရွိခိုးႏွင့္ ဆုေတာင္းအမွ်ေ၀

သံုးလူ႕ရွင္ပင္၊ ကၽြန္႔ထိပ္တင္၊ ေသာင္းခြင္ စၾကာ၀ဠာ၊

နတ္ျဗဟၼာတို႔၊ ညီညာရံုးစုေတာင္းပန္မႈေၾကာင့္၊ ရတုနဂို၊
ရႊန္းရႊန္းစိုသည္၊ ၀ါဆိုလျပည့္၊ ႂကြက္မင္းေန႔၀ယ္၊
ခ်မ္းေႁမ့ၾကည္ျဖဴ သေႏၶယူသည္၊ နတ္လူၿငိမ္းဖို႔ ကိန္းပါကို။ (ၾကာသာပေတးေန႔)

သေႏၶယူကာ၊ ဆယ္လၾကာေသာ္၊ မဟာသကၠရာဇ္၊ ေျခာက္ဆယ့္ရွစ္ႀကံဳ၊
ကဆုန္လျပည့္၊ ေသာၾကာေန႔၀ယ္၊ ခ်မ္းေႁမ့စံုစီ၊ လံုမၸနီ၌ မဟီလႈိက္ဆူ၊
ဖြားေတာ္မူသည္၊ နတ္လူေအာင္ၿမိဳ႕၊ လမ္းပါကို။ (ေသာၾကာေန႔)

ဖြားျမင္ေျမာက္ေသာ္၊ ဆယ္ေျခာက္ႏွစ္ရြယ္၊ ပ်ိဳႏုႏြယ္၌၊ သံုးသြယ္ေရႊနန္း၊
သိမ္းျမန္းၿပီးလစ္၊ ဆယ့္သံုးႏွစ္လွ်င္၊ ဘံုးသစ္လွ်ံလူ၊ စံေတာ္မူ၍၊
ရြယ္မူႏုၿဖိဳး၊ ႏွစ္ဆယ့္ကိုး၀ယ္၊ ေလးမ်ိဳးနိမိတ္၊ နတ္ျပဟိတ္ေၾကာင့္၊
ေရႊစိတ္ျငင္ျငိဳ၊ သံေ၀ပိုက၊ ၀ါဆုိလျပည့္၊ က်ားမင္းေန႔၀ယ္၊ ခ်မ္းေႁမ့ရဂံု၊
ေတာရပ္လႈံသည္၊ စံုၿမိဳင္ပင္ရိပ္ခန္းမွာကို…။ (တနလၤာေန႔)

ေတာရပ္ၿမိဳင္ေပၚ၊ ေျခာက္ႏွစ္ေက်ာ္၍၊ ခါေတာ္တစ္ပံု၊ ပြင့္ခ်ိန္ႀကံဳက၊
ကဆုန္လျပည့္၊ ဆင္မင္းေန႔၀ယ္၊ ေႁမ့ပရေမ၊ ပလႅင္ေဗြထက္၊ ေရႊေညာင္ပင္ႀကီး၊
ဗိမာန္ထီးႏွင့္၊ မၿငီးၾကည္ျဖဴ၊ ေနေတာ္မူလ်က္၊ ရန္ျမဴခပင္း၊ အမိုက္သင္းကို၊
အရွင္းပယ္ေဖ်ာက္၊ အလင္းေပါက္က၊ ထြန္းေတာက္ဘုန္းေတာ္၊
ေသာင္းလံုးေက်ာ္သည္၊ သံုးေဖာ္လူတို႔ ၿငိမ္းပါကို… ။ (ဗုဒၶဟူးေန႔)

ဘုရားျဖစ္ခါ၊ မိဂဒါသို႔၊ စၾကာေရႊဖြား၊ ျဖန္႔ခ်ီသြား၍၊ ငါးပါး၀ၢီ၊ စံုအညီႏွင့္၊
မဟီတစ္ေသာင္း၊ တိုက္အေပါင္းမွ၊ ခေညာင္းကပ္လာ၊ နတ္ျဗဟၼာအား၊
၀ါဆိုလျပည့္၊ စေနေန႔၀ယ္၊ ေႂကြ႕ေႂကြ႕လွ်ံတက္၊ ဓမၼစက္ကို၊ မိန္႔ႁမြက္ေထြျပား၊
ေဟာေဖာ္ၾကားသည္၊ တရားနတ္စည္ ရြမ္းတယ္ကို…။ (စေနေန႔)

တရားနတ္စည္၊ ေဆာ္ရြမ္းလည္က၊ သံုးမည္ဘံုသိုက္၊ တစ္ေသာင္းတိုက္၀ယ္၊
ကၽြတ္ထိုက္သသူ၊ နတ္ လူ ျဗဟၼာ သတၱ၀ါကို၊ ေခမာေသာင္သို႔၊ ေဖာင္ကူးတို႔ျဖင့္၊
ေဆာင္ပို႔ၿပီးကာ၊ ၀ါေလးဆယ့္ငါး၊ သက္ကားရွစ္ဆယ္၊ စံုျပည့္ႂကြယ္က၊
ရာေလးဆယ့္ရွစ္၊ သကၠရာဇ္၀ယ္၊ နယ္မလႅာတိုင္း၊ စံႏႈိင္းမယုတ္၊ ကုႆိႏၷာရံု၊
အင္ၾကင္းစံု၌၊ ကဆုန္လျပည့္၊ အဂၤါေန႔၀ယ္၊ ခ်မ္းေႁမ႔နိဗၺဴ၊ စံေတာ္မူသည္၊
၀န္းဆူေသာင္းလံုးေက်ာ္တယ္ကို…။ (အဂၤါေန႔)

နိဗၺဴစံၿပီး၊ ရႈမအီသား၊ သဂႌေရႊေလွာ္၊ အေလာင္းေတာ္ကို၊ ထိုေရာ္ကဆုန္၊ လဆုတ္ႀကံဳ၍၊
ဂဠဳန္ေန႔၀ယ္၊ ခိုးေငြ႕မေႏွာ၊ ဓာတ္ေတေဇာလွ်င္၊ ရွင္ေစာဉာဏ္စက္၊ ဓိဌာန္ခ်က္ျဖင့္၊
လွ်ံတက္ေကာ္ေရာ္၊ မီးပူေဇာ္သည္၊ ေမြေတာ္ရွစ္စိတ္ႂကြင္းတယ္ကို…။ (တနဂၤေႏြေန႔)

ထိုခုႏွစ္ေန႔၊ သာခ်မ္းေႁမ႔ကို၊ ေဆြ႕ေဆြ႕ၾကည္ျဖဴ၊ အာရံုယူလ်က္၊ သံုးလူတို႔နတ္၊
ျမတ္ထက္ျမတ္သား၊ ကိုယ္ေတာ္ဖ်ားကို၊ သံုးပါးမွန္စြာ၊ ၀ႏၵာနာႏွင့္၊ သဒၵါၿဖိဳးၿဖိဳး၊ ကၽြန္ရွိခိုးသည္၊
ေကာင္းက်ိဳးခပ္သိမ္း ႂကြယ္ေစေသာ္ …

အဆံုးဘ၀၊ တိုင္ျပန္ကလည္း၊ ပညာ့အရာ၊ ဘိဓမၼာႏွင့္၊ ေၾကညာေက်ာ္ၾကား၊ လူအမ်ားကို၊
တရားစည္ႀကီး၊ ဖိန္႔ဖိန္းတီး၍၊ မီးဆယ္တစ္တန္၊ ၿငိမ္းရာမွန္သည္၊ နိဗၺာန္ေအာင္ၿမိဳ႕ ေရာက္ေစေသာ္…။

ဗုဒၶ၀င္အက်ဥ္း (သုိ႔) ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း

ဗုဒၶဘာသာတုိ႔အတြက္ သိသင္႔သိထုိက္တဲ႔ ဗုဒၶ၀င္အက်ဥ္း (သုိ႔) ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာအက်ဥ္းေလးပါ။ သိလုိသူမ်ားအတြက္ ရည္ရြယ္ကာ ေရးသား ပူေဇာ္လုိက္ပါသည္။

ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ -၆၂၄-ဘီစီတြင္ (ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္၊ ၾကာသာပေတးေန႔တြင္) မယ္ေတာ္မာယာ၀မ္းၾကာ တုိက္တြင္ သေႏၶယူပါသည္။
ဘုရားေလာင္းသည္ -၆၂၃-ဘီစီ၊ (ျမန္မာလလုိ ကဆုန္လျပည့္၊ ေသာၾကာေန႔)တြင္ နီေပါႏုိင္ငံ၊ လုမၺိနီဥယ်ာဥ္၌ မယ္ေတာ္မာယာေဒ၀ီ၊ ခမည္းေတာ္သုေဒၶါဒနမင္းႀကီးတုိ႔မွ ေမြးဖြားခဲ႔ပါသည္။ ဘုရားေလာင္း နာမည္မွာ သိဒၶတၳျဖစ္ပါသည္။
(၁၆-ႏွစ္မွ ၂၉)ႏွစ္အထိ နန္းစည္းစိမ္းကုိ ခံစားပါသည္။)

ဘီစီ-၅၉၄-(ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္၊ တနလၤာေန႔)တြင္ အိမ္ရာတည္ေထာင္ လူ႔ေဘာင္ခြါကာ ေတာထြက္ေတာ္မူပါသည္။ (သက္ေတာ္ ၂၉-ႏွစ္ အရြယ္ ျဖစ္ပါသည္။)

၂၉-ႏွစ္မွ ၃၅-ႏွစ္အထိ ဒုကၠရစရိယာ-ပင္ပန္းေသာအက်င္႔ က်င္႔ခဲ႔ရပါသည္။)
ဘီစီ-၅၈၈-(ျမန္မာလလုိ-ကဆုန္လျပည့္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔)တြင္ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ကုိ ရရွိေတာ္မူပါသည္။ (သက္ေတာ္ ၃၅-ႏွစ္ အရြယ္ျဖစ္ပါသည္။)
၄င္းဘီစီ-၅၈၈-(ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္ စေနေန႔)တြင္ ပထမဆုံးေသာ ဓမၼစၾကာသုတ္ေတာ္ကုိ ဗာရာဏသီၿမိဳ႕အနီး မိဂဒါ၀ုန္ ေတာမွာ ေဟာေတာ္မူပါသည္။

မွတ္ခ်က္။ ။ဗုဒၶဂယာႏွင္႔ မိဂဒါ၀ုန္ေတာသည္ -၁၈-ယူဇနာ/ မုိင္အားျဖင္႔ -၁၄၄-မုိင္ ေ၀းပါသည္။

ဓမၼစၾကာတရားပြဲမွာ လူသားအေနနဲ႔ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးသာ ပါ၀င္ပါသည္။ ၄င္းတရားပြဲမွာ အရွင္ေကာ႑ညသည္ အ႐ုဏ္မတတ္မီ ေသာတာပန္တည္ပါသည္။
ေနာက္ဆက္လက္ၿပီး ဘုရားရွင္က-အနတၱလကၡဏသုတ္ကုိ ေဟာေသာအခါ ပဥၥ၀ဂၢီရဟန္းေတာ္ ငါးဦးစလုံး ရဟႏၱာ ျဖစ္ေတာ္မူၾကပါသည္။

ဘီစီ-၅၈၈-တြင္ ဘုရားရွင္သည္ ပထမဆုံးသာသနာျပဳခရီးစဥ္ကုိ စတင္ လုပ္ခဲ႔ပါသည္။

ဘီစီ-၅၄၃-(ျမန္မာလလုိ-ကဆုန္လျပည့္၊ အဂၤါေန႔)တြင္ ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္(၈၀)၊ ၀ါေတာ္ (၄၅)တြင္ ကုသိနာ႐ုံ၊ အင္ၾကင္းေတာ၌ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူပါသည္။ ကဆုန္လဆုပ္(၅)ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔တြင္ အေလာင္းေတာ္ကုိ မီးပူေဇာ္ပါသည္။

ပထမသဂၤါယနာ-
ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္(၃၅-မွ-၈၀)အတြင္း၊ ၀ါေတာ္အေနအားျဖင္႔(၄၅)၀ါအတြင္း ေဟာၾကားခဲ႔ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ တစ္စုတစ္ေ၀းတည္း စီးစဥ္ဖုိ႔ရန္ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီး တစ္လအၾကာ--

ဘီစီ-၅၄၃-မွာ ပထမဆုံး သဂၤါယနာကုိ ရာဇၿဂိဳလ္ၿမိဳ႕၊ သတၱပဏၰိလႈိဏ္ဂူ၌ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ စုေပါင္းရြတ္ဆုိျခင္းဟူေသာ သဂၤါယနာတင္ၾကပါသည္။ ပထမသဂၤါယတင္ပြဲမွာ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္သည္ အရွင္မဟာကႆပျဖစ္၍ အရွင္ဥပါလိမေထရ္က ၀ိနည္းအရာတာ၀န္ယူ၍၊ အရွင္အာနႏၵာက သုတၱန္အရာတာ၀န္ယူပါသည္၊ အဖြဲ႔၀င္သံဃာေတာ္ (၅၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ ၀ါေခါင္လဆုပ္ (၅)က စတင္က်င္းပကာ (၇)လၾကာပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာေတာ္သည္ အဇာတသတ္မင္း ျဖစ္ပါသည္။

မွတ္ခ်က္။ ။ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီး ပထမသဂၤါယနာတင္ခ်ိန္က စတင္၍ (အဂၤလိပ္လုိ-B.E) သုန္းကာ ဗုဒၶသာသနာႏွစ္ကုိ စတင္ေရတြက္ပါသည္။ “သဂၤါယနာ”ဟူသည္ စုေပါင္းရြတ္ဆုိျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။

ဘုရားရွင္ေဟာၾကားခဲ႔ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္တုိ႔ကုိ အရွင္မဟာကႆပစေသာ မေထရ္အဆက္ဆက္တုိ႔ ဆက္ကာဆက္ကာ ေဆာင္ယူထိန္းသိမ္းခဲ႔တဲ႔ အစဥ္အလာကုိ အစြဲျပဳ၍ “ေထရိက”၊ ေနာက္ မေထရ္အစဥ္အဆက္တုိ႔ ထိန္းသိမ္းခဲ႔ေသာ ဗုဒၶအယူ၀ါဒအေနအားျဖင္႔ “ေထရ၀ါဒသာသနာ”အျဖစ္ အမည္တြင္ခဲ႔ပါသည္။

ဒုတိယသဂၤါယနာ-
(BC -443/B.E-100) သာသႏွစ္ (၁၀၀)အေရာက္မွာ ေ၀သာလီၿမိဳ႕၊ ၀ါဠဳကာ႐ုံေက်ာင္းမွာ ဒုတိယသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္သည္ အရွင္ယသျဖစ္ပါသည္။ အရွင္သဗၺမိမေထရ္ႏွင္႔ အရွင္ေရ၀တမေထရ္တုိ႔က အဓိကတာ၀န္ယူကာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ရြတ္ဆုိၾကပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္ သံဃာေတာ္ (၇၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ (၈)လ ၾကာပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ေပးေသာဒကာသည္ ကာလာေသာကမင္းျဖစ္ပါသည္။

တတိယသဂၤါယနာ-
(BC-249/B.E-300) သာသနာႏွစ္ (၃၀၀)အေရာက္မွာ ပါဋလိပုတ္ၿမိဳ႕ေတာ္၊ အေသာကာ႐ုံေက်ာင္း၌ တတိယသဂၤါယနာ တင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္ျဖစ္၍ အရွင္မဟာကႆပမေထရ္ႏွင္႔ ကာက႑၏သားျဖစ္ေသာ အရွင္ယသမေထရ္တုိ႔က အဓိက တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္သံဃာေတာ္အေရအတြက္မွာ (၁၀၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ ဤသံဂၤါယနာတင္ပြဲ၌ ၀ိနည္းေရးရာမ်ားကုိ အဓိကထားကာ ေဆြးေႏြးျခင္း ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ႔မင္းမွာ အေသာကမင္းႀကီးျဖစ္ပါသည္။ ဤတတိယသဂၤါယနာသည္ (၉)လ ၾကာပါသည္။

တတိယသဂၤါယနာတင္ၿပီးခ်ိန္ကစၿပီး (၉)တုိင္း (၉)ဌာနတုိ႔သုိ႔ အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္ႏွင္႔ အေသာကမင္းႀကီးတုိ႔ တာ၀န္ယူကာ သာသနာျပဳ ေစလႊတ္ေတာ္မူပါသည္။

(၉)တုိင္း (၉)ဌာနႏွင္႔ သာသနာျပဳမေထရ္မ်ား-
၁။ ကသၼီရႏွင္႔ဂႏၶာရအရပ္=အရွင္မဇၥ်ႏၱိကမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၂။ မဟႎသကအရပ္=အရွင္မဟာေဒ၀မေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၃။ ၀န၀ါသိအရပ္= အရွင္ရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၄။ အပရႏၱအရပ္=အရွင္ေယာနကဓမၼရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၅။ မဟာရ႒အရပ္= အရွင္မဟာဓမၼရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၆။ ေယာနကအရပ္=အရွင္မဟာရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၇။ ဟိမ၀ႏၱာအရပ္= အရွင္မဇၥ်ိမမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၈။ သု၀ဏၰဘူမိအရပ္= အရွင္ေသာဏမေထရ္ႏွင္႔ အရွင္ဥတၱရမေထရ္တုိ႔ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၉။ တမၺပဏၰိ (သီဟုိဠ္)အရပ္=အရွင္မဟိႏၵမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။

စတုတၳသဂၤါယနာ-
(B.C 94/ B.E 450) သာသနာေတာ္သကၠရဇ္ (၄၅၀)-အေရာက္တြင္ သီဟုိဠ္၊ မလယဇနပုဒ္၊ အာေလာကလႈိဏ္တြင္ စတုတၳသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ မဟာဓမၼရကၡိတမေထရ္ျဖစ္၍ အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္သည္ (၅၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ -၁-ႏွစ္အခ်ိန္ယူကာ သဂၤါယနာတင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ့ေပးေသာဒကာသည္ ၀ဋၬဂါမဏိမင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤစတုတၳသဂၤါယနာတြင္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေပရြက္တြင္ အကၡရာေရးျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာတင္ခဲ႔ၾကပါသည္။

ႏုိင္ငံမ်ားႏွင္႔ ဗုဒၶသာသနာေရာက္ရွိပုံ-

ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ျမန္မာႏုိင္ငံ-
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ 3rd Century A.D-တြင္ ဗုဒၶသာသနာ စတင္ေရာက္ရွိပါသည္။

ဗုဒၶဘာသာနဲ႔တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ-
တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ 1st Century A.D-တြင္ ဗုဒၶဘာသာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။

ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံ-
ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံမွာ A.D 189-တြင္ ဗုဒၶဘာသာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။ တ႐ုတ္မွ တဆင္႔ေရာက္ရွိျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ကုိရီးယားႏုိင္ငံ-
ကုိရီးယားႏုိင္ငံမွာ A.D 372-ႏွစ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။

ဗုုဒၶဘာသာႏွင္႔ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ-
ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသုိ႔ A.D ၅၅၂၊ သာသနာေတာ္ႏွစ္ -၁၀၉၅-တြင္ ဗုဒၶသာသနာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။

ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ကေမၻာဒီယားႏုိင္ငံ-
ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၅-ရာစုတြင္႔ ဗုဒၶဘာသာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။

ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ထုိင္းႏုိင္ငံ-
ထုိင္းႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၆-ရာစု၊ သာသနာေတာ္ႏွစ္ -၁၃၀၀-တြင္ ဗုဒၶသာသနာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။

ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ-
အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၆-ရာစုတြင္ ဗုဒၶသာသနာေရာက္ရွိပါသည္။

ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ တိဗက္ႏုိင္ငံ-
တိဗက္ႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၇-ရာစုတြင္ ဗုဒၶသာသနာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။

ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ႐ုရွားႏုိင္ငံ-
႐ုရွားႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၁၇-ရာစုတြင္ ဗုဒၶသာသနာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။

အိႏၵိယႏုိင္ငံႏွင္႔ ဗုဒၶသာသနာ-
အိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္ A.D -၆-ရာစုေလာက္ကစၿပီး ဗုဒၶသာသနာ တေျဖးေျဖး ကြယ္ေပ်ာက္သြားခဲ႔ပါသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ ပုဂံဗုဒၶသာသနာ-
ျမန္မာႏုိင္ငံ ပုဂံသုိ႔ A.D -၁၁-ရာစုေလာက္တြင္ ဗုဒၶသာသနာေရာက္ရွိပါသည္။ အရွင္အရဟံႏွင္႔ အေနာရထာမင္းႀကီးတုိ႔ ဦးစီးကာ ျမန္မာျပည္ဗုဒၶသာသနာ ပုိမုိစည္ပင္ျပန္႔ပြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ႔ၾကပါသည္။

ပဥၥမသဂၤါယနာ-
A.D -၁၈၇၁/ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ -၂၄၁၅-ခု/ ျမန္မာသကၠရစ္ -၁၂၃၂-ခုႏွစ္၊ တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ မႏၱေလးေတာင္ေျခတြင္ ပဥၥမသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ မႏၱေလး၊ ဒကၡိဏာရာမေက်ာင္းတုိက္ဆရာေတာ္ အရွင္ဇာဂရာဘိ၀ံသမေထရ္ျဖစ္၍၊ အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္မွာ ၂၄၀၀-ျဖစ္ပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာမွာ မင္းတုန္းမင္းႀကီး ျဖစ္ပါသည္။
ဤ ပဥၥမသဂၤါယနာတြင္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေက်ာက္ထက္အကၡရာတင္ျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာ တင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ ေက်ာက္ခ်ပ္ေရ-၇၂၉-ခ်ပ္ရွိပါသည္။ ေက်ာက္ထက္အကၡရာတင္ရာ၌ ၾကာခ်ိန္မွာ (၇)ႏွစ္၊ (၆)လႏွင္႔ (၁၄) ရက္ၾကာပါသည္။

ဗုဒၶသာသနာေတာ္အလံႏွင္႔ သမုိင္း-
A.D -၁၈၈၀-ခုႏွစ္တြင္ ဗုဒၶသာသနာ႔အလံကုိ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသား စစ္ဗုိလ္ႀကီး -Henry Steel Olcott-က စတင္ တီထြင္ခဲ႔ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

အဂၤလန္ႏုိင္ငံ၌ ပထမဆုံးေသာ ဗုဒၶသာသနာ႔အဖြဲ႔အစည္း-
A.D -၁၈၈၁-ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလန္ႏုိင္ငံတြင္-ပါဠိက်မ္းစာအဖြဲ႔အစည္း-ဆုိၿပီး ပထမဆုံးေသာ ပိဋကတ္အဖြဲ႔အစည္း အဂၤလန္ႏုိင္ငံတြင္ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ႔ပါသည္။ တည္ေထာင္သူမွာ -T.W. Rhys Davids- ျဖစ္ပါသည္။ သူသည္ မူရင္း ခရစ္စ္ယာန္ဘာသာ၀င္ျဖစ္ပါသည္။

ဗုဒၶဘာသာ အိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္ျပန္လည္ေမြးဖြားျခင္း-
A.D -၁၈၉၁-ခုႏွစ္တြင္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံမွ အနာဂါရိကဓမၼပါလသူေတာင္စင္ႀကီးဦးေဆာင္ကာ အိႏိၵယႏုိင္ငံ၊ ဗုဒၶဂယာမွာ မဟာေဗာဓိအဖြဲ႔အစည္းဆုိၿပီး ဗုဒၶဘာသာ ျပန္လည္တည္ေထာင္ပါသည္။
A.D -၁၉၅၆-ခုတြင္ အိႏိၵယႏုိင္ငံသား Dr. B.R Ambedkar-ဦးေဆာင္ၿပီး အိႏိၵယႏုိင္ငံတြင္ ဗုဒၶသာသနာပုိမုိ ျပန္႔ပြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ႔ပါသည္။ ၁၉၅၆-ခု၊ ေအာက္တုိဘာ -၁၄-ရက္တြင္ အိႏိၵယႏုိင္ငံသား (၁)သန္းခန္႔ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္သုိ႔ ကူးေျပာင္းၾကပါသည္။

ဆ႒သဂၤါယနာ-
A.D ၁၉၅၄-၅၆/ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ ၂၄၉၈-ခု၊ ျမန္မာသကၠရဇ္ ၁၃၁၆-ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ကမၻာေအး၊ မဟာပါသာဏလႈိဏ္ဂူ၌ ဆ႒သဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ ေညာင္ရမ္းဆရာေတာ္ အရွင္ေရ၀တမေထရ္ျဖစ္၍၊ အဓိကတာ၀န္ယူ ရြတ္ဖတ္သရဇၥ်ာယ္ေသာမေထရ္မ်ားမွာ မဟာစည္ဆရာေတာ္ႏွင္႔ မင္းကြန္းဆရာေတာ္တုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။

အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္မွာ ေထရ၀ါဒ (၅)ႏုိင္ငံ (သီရိလကၤလာ၊ ျမန္မာ၊ ထုိင္း၊ ေလာ၊ ကေမၻာဒီယား)တုိ႔မွ (၂၅၀၀)ေသာ မေထရ္တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။ အျခားေသာ ႏုိင္ငံ (၂၄)ႏုိင္ငံတုိ႔မွလည္း အကူအညီမ်ား ေပးၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာမွာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုႏွင္႔ ျမန္မာျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

မွတ္ခ်က္။ ။ဤဆ႒သဂၤါယနာတင္ပြဲမွာ ပါဠိေတာ္တင္မက အ႒ကထာ၊ ဋီကာမ်ားကုိပါ ျပန္လည္ စစ္ေဆးဆုံးျဖတ္ျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာတင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

အိႏၵိယႏုိင္ငံႏွင္႔ ၀ိပႆနာ-
A.D -၁၉၆၅၊ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ -၂၅၁၂-ခုႏွစ္တြင္ ဆရာႀကီးဦးဂုိအင္ကာဦးေဆာင္ၿပီး အိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္ ဗုဒၶဘာသာ ၀ိပႆနာတရား ျပန္လည္ အျမစ္တြယ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ပါသည္။

ပထမဆုံးေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀က္ဘ္ဆုိက္-
A.D -၁၉၉၈-ေမလတြင္ Nibbana.com-ဟူေသာ ပထမဆုံးဗုဒၶဘာသာ၀က္ဘ္ဆုိက္ကုိ အဂၤလန္ႏုိင္ကေန ဖန္တီးႏုိင္ခဲ႔ပါသည္။

အာဖစ္ဂန္နစ္တန္မွ (Bamiyan)ဗမီယန္ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္-
A.D-၂၀၀၁၊ မတ္လတြင္ အာဖစ္ဂန္နစ္တန္မွ ကမၻာ႔အံဖြယ္ရပ္ေတာ္မူ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ကုိ တာလီဘမ္တုိ႔၏ ဖ်က္ဆီးျခင္းကုိ ခံခဲ႔ရပါသည္။
မွ--ေမေမ႔လျပည့္၀န္းေလး

ေကာသလမင္းႀကီးအိမ္မက္ (၁၆) ခ်က္

မတ္စြာဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္အခါက ေကာသလမင္းႀကီးဟာ ထူးဆန္းတဲ့ အိပ္မက္ (၁၆)ခုကို ဆက္တိုက္ျမင္မက္သတဲ့။ အဲ့ဒီလို ထူးဆန္းတဲ့အိပ္မက္ေတြ ျမင္မက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေကာသလမင္းႀကီး ဟာ အထိတ္တလန္႔ ရွိတာနဲ႔ ဘုရားရွင္ဆီ သြားေရာက္ကာ အိပ္မက္ေတြရဲ႕ အနက္ အဓိပၸာယ္ကို ေမးေလွ်ာက္တဲ့အခါ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က မင္းႀကီးရဲ႕အိပ္မက္ေတြဟာ ေနာင္သာသနာေတာ္ ေမွးမွိန္ကြယ္ ေပ်ာက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အေျခအေနေတြလို႔ ေအာက္ပါအတိုင္း ႀကိဳတင္ေဟာေျပာ ရွင္းလင္း ျပခဲ့ပါတယ္။
(၁) အရပ္ေလးမ်က္ႏွာမွ ေလးခုေသာ ႏြားလား ဥႆဘတို႔သည္ လာလတ္၍ မင္းရင္ျပင္၌ ေဝွ႔မည္ဟု တြန္ျမည္ ၾကံဳးဝါးလ်က္ မေဝွ႔ပဲသာလွ်င္ ဖဲေလကုန္သည္ဟု ျမင္မက္ပါသည္။ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းတို႔ လက္ထက္၌ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာမွ မိုးတို႔သည္ ရြာအံသကဲ့သို႔ ထစ္ႀကိဳးလ်က္ မရြာပဲသာလွ်င္ ေပ်ာက္ပ်က္ ကုန္လတၱံ႔။ ထိုအခါ ေကာက္ပဲသီးႏွံတို႔ ပ်က္ဆီး၍ လူတို႔၌ အစာေရစာ ရွားပါး ငတ္မြတ္ျခင္း ျဖစ္လတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၂) ႏုနယ္ေသးငယ္စြာေသာ အပင္တို႔သည္ ပြင့္ၾက သီးၾကသည္ကို ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္အခါ ဆုတ္ယုတ္ေသာကာလ လူတို႔ အသက္တမ္း တိုေသာ ကာလ၌ ေယာကၤ်ား မိန္းမတို႔သည္ ထက္သန္ ျပင္းေသာ ရာဂ ရိွကုန္သည္ ျဖစ္၍ ငယ္ရြယ္စဥ္ အခါ၌ပင္ အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္း၊ သားေမြးျခင္း တို႔ကို ျပဳကုန္လတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၃) ႏြားမႀကီးတို႔သည္ မိမိတို႔ ေမြးစျဖစ္ေသာ ႏြားမငယ္တို႔၏ ႏို႔ကို စို႔သည္ဟု ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္အခါ ႀကီးေသာသူတို႔အား အ႐ိုအေသျပဳျခင္း ေပ်ာက္ကြယ္ေသာ ကာလ၌ အမိအဖ၊ ေယာကၡမ စသူတို႔သည္ ကိုးကြယ္ရာ မရိွကုန္သည္ ျဖစ္သျဖင့္ မိမိတို႔၏ သားသမီး၊ သားမက္၊ ေခၽြးမ စသူတို႔ထံ၌ ကပ္ရပ္၍ ၿငိဳျငင္ ညိႇဳးငယ္စြာ အသက္ေမြးရကုန္လတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၄) လွည္းတို႔၌ ဝန္ကို ေဆာင္ႏိုင္ေသာ ႏြားႀကီးတို႔ကို မကမူ၍ ႏြားငယ္တုိ႔ကိုသာ ကေစကုန္၏။ ႏြားငယ္တို႔လည္း ဝန္ကို မႏိုင္၍ လွည္းတို႔ကိုလည္း ဆြဲျခင္းငွာ မတတ္ႏိုင္သည္ကို ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းတို႔ လက္ထက္၌ အသက္ႀကီး ဝါႀကီး ပညာရိွကုန္ေသာ သူတို႔အား အမတ္၊ တရားသူႀကီး စေသာ ရာထူးစည္းစိမ္တို႔၌ မခန္႔ထားမူ၍ အသက္၊ ဝါ၊ ပညာ ငယ္ကုန္ေသာ လူငယ္တို႔အားသာ ခန္႔ထားၾကလတၱံ႔။ ထိုအခါ အခြင့္အေရးမသိ၊ မေတာ္ မမွန္ျဖစ္၍ အမႈ မၿပီး၊ အက်ဳိးမၿပီး ရိွေသာအခါ လူငယ္တို႔သည္ မိမိတို႔၏ ရာထူး စည္းစိမ္ကို စြန္႔ၾကလတၱံ႔။ လူႀကီးတို႔သည္လည္း ငါတို႔မွာ ျပင္ပကသာ ျဖစ္၏ဟု လ်စ္လွ်ဳျပဳ၍ ေနၾကလကုန္လတၱံ႔။ သို႔ျဖစ္၍ တရားမေစာင့္ အမႈမၿပီးၾကသည္ႏွင့္ မင္းႏွင့္တကြ တိုင္းျပည္ပါ ဆုတ္ယုတ္ ပ်က္ဆီးၾကလတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၅) ခံတြင္း ႏွစ္ခုရွိေသာ ျမင္းသည္ ေကၽြးလာေသာ မုေယာစပါး စသည္တို႔ကို ခံတြင္းႏွစ္ခုျဖင့္ပင္ စားသည္ဟု ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းတို႔လက္ထက္၌ တရားမေစာင့္ေသာ တရားသူႀကီးတို႔သည္ ႏွစ္ဖက္ေသာ အမႈသည္တို႔မွ ေပးေသာ တံစိုးလက္ေဆာင္တို႔ကို စား၍ အမႈတို႔ကို မမွန္မကန္ ဆံုးျဖတ္ၾကကုန္လတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၆) အဖိုးတသိန္း ထိုက္ေသာ ေရႊခြက္ကို ေျမေခြးဖိုအား က်င္ငယ္စြန္႔ရန္ ေပး၏။ ေျမေခြးလည္း ထိုေရႊခြက္၌ က်င္ငယ္စြန္႔သည္ဟု ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းတို႔ လက္ထက္၌ အမ်ဳိးျမတ္ေသာ သူတို႔သည္ အခ်ီးအေျမႇာက္ မခံရ၊ ဆင္းရဲၾက၍ အမ်ဳိးယုတ္ေသာ သူတို႔ အစိုးတရ ႂကြယ္ဝ ခ်မ္းသာၾကလတၱံ႔။ ထိုအခါ အမ်ဳိးျမတ္တို႔ အသက္ ေမြးျခင္းငွာ မတတ္ႏုိင္ကုန္သည္ ျဖစ္၍ မိမိတို႔ သမီးတို႔ကို အမ်ဳိးယုတ္တို႔အား ေပး၍ အသက္ေမြး ၾကကုန္လတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၇) တေယာက္ေသာ ေယာကၤ်ားသည္ အင္းပ်ဥ္၌ ထိုင္လ်က္ လြန္ကို က်စ္၍ ေျခရင္း၌ ထား၏။ ထုိ အင္းပ်ဥ္ေအာက္၌ရိွေသာ ဆာေလာင္ေသာ ေျမေခြးမသည္ ထိုေယာကၤ်ား မသိစဥ္လွ်င္ ထိုလြန္ကို စား၏ ဟု ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္အခါ မိန္းမတို႔သည္ အစားအေသာက္၊ အဝတ္၊ အေနအထို္င္ စသည္တို႔၌ ေလာ္လည္ျခင္း ရိွ၍ မိမိတို႔ လင္ေယာကၤ်ားသည္ ဆင္းရဲၿငိဳျငင္စြာ ရွာေဖြ စုေဆာင္းအပ္ေသာ ဥစၥာ ပစၥည္းတို႔ကို အဝတ္အစား၊ အစားအေသာက္ တို႔၌ လည္းေကာင္း၊ ေသာက္စား ကစားျခင္းတို႔၌ လည္းေကာင္း၊ အေပ်ာ္အပါးတို႔၌ လည္းေကာင္း၊ သေဘာက္ လင္ငယ္ထားျခင္း တို႔၌ လည္းေကာင္း အရမ္းမဲ့လွ်င္ ျဖဳန္းတီးေလလတၱံ႔။ ေခြးမသည္ မသိ စဥ္းစား သကဲ့သို႔ အိမ္သူ မိန္းမတို႔သည္ ဤသို႔ တိတ္တဆိတ္ ျဖဳန္းတီး ခိုးစားၾကလတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၈) ေရမရိွေသာ အိုးတို႔ျဖင့္ ျခံရံအပ္ေသာ ေရျပည့္အိုးႀကီး တလံုးကို ျမင္ရ၏။ လူတို႔သည္ အရပ္ ၈ မ်က္ႏွာမွ ေရကို ယူလာၾက၍ ထိုေရျပည့္အိုးႀကီး အတြင္းသို႔သာလွ်င္ ေလာင္းထည့္ ၾက၏။ ေလာင္းထည့္ေသာ ေရတို႔သည္ ျပည့္လွ်ံ၍ က်ကုန္၏။ ဤသို႔လွ်င္ အဖန္ တလဲလဲ ေရျပည့္အိုးသို႔သာ ေလာင္းလွ်က္ ေရမရိွေသာ အျခံအရံ အိုးတို႔ အတြင္းသို႔ကား မည္သူမွ် မေလာင္း မထည့္ပဲ ေနသည္ကို ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္အခါ မေကာင္းေသာ မင္းတို႔ လက္ထက္၌ မင္းႏွင့္တကြ လူတို႔ တရားပ်က္ကြက္၊ ၾသဇာညံ့ဖ်င္း၊ ဆင္းရဲျခင္းသို႔ ေရာက္ၾကကုန္လတၱံ႔။ ထိုအခါ မင္းအစိုးရတို႔သည္ ဆင္းရဲသားတို႔အား မင္း၏ အက်ဳိးစီးပြား အတြက္ကိုသာ လုပ္ကိုင္ေစအံ။ ေဆာင္ရြက္ ေစအံ။ ထမ္းရြက္ေစအံ။ သို႔ျဖစ္ရကား မင္းတို႔၌သာ ျပည့္စံု အက်ဳိးခံစားၾကရ၍ ဆင္းရဲသားတို႔မွာ ေရမရိွေသာ အိုးတို႔ပမာ တစံုတရာ မရိွ ငတ္မြတ္ ေခါင္းပါးျခင္းသို႔ ေရာက္ကုန္လတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၉) နက္႐ႈိင္း က်ယ္ဝန္းေသာ ေရကန္ႀကီး တခုတြင္ သတၱဝါတို႔ ဆင္း၍ ေရေသာက္ၾက၏။ ကန္၏ အလယ္ ေရနက္ရာ၌ ေရသည္ ေနာက္၍ ကန္နားဝန္းက်င္ ေရတိမ္ရာ သတၱဝါတို႔ နင္းရာ၌ ေရသည္ ၾကည္လင္၏ဟု ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းတို႔သည္ မတရား အုပ္စိုးျခင္း၊ တံစိုးစားျခင္း၊ ေလာ္လည္ျခင္း၊ သနားညႇာတာ ဂ႐ုဏာ မဲ့ျခင္း၊ ၾကမ္းၾကဳတ္ ရက္စက္ျခင္းတို႔ ရိွလွ်က္ လူတို႔အေပၚ၌ အထူးထူး အျပားျပားေသာ အခ်င္းအရာျဖင့္ အခြန္အတုတ္တို႔ကို ခဲြခန္႔ ေကာက္ယူလတၱံ႔။ ထုိအခါ လူတို႔မွာ တစ္စံုတစ္ရာ မေပးေဆာင္ႏိုင္ ပင္ပန္းဆင္းရဲလ်က္ ၿမိဳ႕ႀကီးရပ္ႀကီးတို႔၌ မေနႏိုင္ပဲ ရပ္စြန္ ျပည္နားသို႔ သြားေရာက္ေနၾကရသည္ ျဖစ္လတၱံ႔။ ကန္အလယ္တြင္ေနာက္၍ ကန္ေဘးတြင္ ၾကည္သကဲ့သို႔ ၿမိဳ႕လယ္ရြာလယ္၌ တိတ္ဆိတ္၍ ရပ္စြန္ျပည္နား၌ လူစည္ကားလတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၁၀) တစ္လံုးတည္းေသာ အိုးျဖင့္ တခ်ိန္တည္းခ်က္ေသာ ထမင္းသည္ အခ်ဳိ႕ေပ်ာ့၏၊ အခ်ဳိ႕ မနပ္၊ အခ်ဳိ႕နပ္၏။ ဤသို႔ ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္ တရား မေစာင့္ေသာ မင္းတို႔ လက္ထက္၌ မိုးကြက္ၾကား ရြာလတၱံ႔။ ထိုအခါ အခ်ဳိ႕ေနရာ၌ မိုးရြာလြန္း၍ ေကာက္ပဲသီးႏွံ ပ်က္အံ။ အခ်ဳိ႕ေနရာ၌ မရြာ၍ ပ်က္အံ။ အခ်ဳိ႕ေနရာ တြင္ကား မိုးမွန္၍ ေကာင္းအံ။ ဤသို႔လွ်င္ ထမင္းအိုးတြင္ ျမင္ေသာ ထမင္းကဲ့သို႔ ေကာက္ပဲသီးႏွံ သံုးေထြ ျပားလတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -
(၁၁) အဖိုးတသိန္းထိုက္ေသာ စႏၵကူးႏွစ္ကို ယက္တက္ပုပ္ရည္ျဖင့္ ေရာင္းစားသည္ကို ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္အခါ ငါဘုရား၏ သာသနာေတာ္ ဆုတ္ယုတ္ေသာ ကာလတြင္ ေလာ္လည္၍ လာဘ္လာဘကို မက္ေမာ ကုန္ေသာ ရဟန္းအလဇၨီ လူအလဇၨီတို႔သည္ ဆြမ္း၊ ေဆး၊ ေက်ာင္း၊ သကၤန္း ဥစၥာပစၥည္း စသည္ တို႔ကို အလိုရိွကုန္သည္ ျဖစ္၍ လမ္းခရီးဆံု၊ အိမ္ဝ၊ အိမ္ႀကိဳ အိမ္ၾကားတို႔၌ ငါဘုရား၏ တရားေတာ္ကို ေဟာၾကားလတၱံ႔။ နိဗၺာန္ အလို႔ငွာ ေဟာေတာ္ မူအပ္ေသာ အလြန္ မြန္ျမတ္ေသာ တရားေတာ္ကို တစ္ပဲ၊ တစ္မူး၊ တစ္က်ပ္ စသည္တို႔ အက်ဳိးငွာ ေရာင္းစား ေဟာေျပာ ၾကသည္ ျဖစ္၍ တသိန္းထိုက္ေသာ စႏၵာကူးႏွစ္ကို ယက္တက္ပုပ္ရည္ျဖင့္ ေရာင္းစား သကဲ့သို႔ ျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၁၂) ဘူးေတာင္းတို႔သည္ ေရ၌ နစ္သည္ဟု ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္အခါ တရား မေစာင့္ေသာ မင္းတို႔ လက္ထက္၌ အမ်ဳိးယုတ္ေသာ သူတိို႔ကိုသာ ရာထူး စည္းစိမ္ ေပးသည္ ျဖစ္၍ အမ်ဳိးယုတ္တို႔ တန္ခိုး အာဏာ ႀကီးမား ထင္ေပၚ အရာရာတြင္ တြင္က်ယ္လ်က္ ၄င္းတို႔ စကားသာလွ်င္ ဘုူးေတာင္း နစ္သကဲသို႔ နစ္၍ တည္ကုန္လတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၁၃) ေက်ာက္ဖ်ာႀကီး ေရတြင္ေပၚသည္ဟု ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္အခါ တရား မေစာင့္ေသာ မင္းတို႔ လက္ထက္၌ ေတာ္မွန္ လိမၼာ ပညာရိွေသာ သူတို႔၏ စကားသည္ မည္သည့္ အရာ၌ မဆို ေလးေသာ ေက်ာက္ဖ်ာ ေရတြင္ ေပၚသကဲ့သို႔ နစ္တည္ ျခင္းမရိွ၊ မခို္င္မျမဲ ရိွၾကကုန္ လတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၁၄) ဖားငယ္မ တို႔သည္ ႀကီးစြာေသာ ေႁမြေဟာက္ႀကီးမ်ားကို စားၿမိဳသည္ဟု ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္အခါ လူတို႔သည္ ျပင္းေသာ ရာဂ ရိွကုန္သည္ ျဖစ္၍ ကိေလသာ အလိုသို႔ လိုက္လ်က္ ငယ္ရြယ္ကုန္ေသာ မယားတို႔၏ အလိုသို႔ လံုးဝ လိုက္ၾကကုန္ လတၱံ႔။ အလုပ္အကိုင္မႈ၊ ဥစၥာ ပစၥည္းမႈ၊ ေက်းကၽြန္မႈ၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈ စေသာ အရပ္ရပ္တို႔၌ လင္ေပၚတြင္ လႊမ္းမိုး အုပ္စိုးျခင္းကို ျပဳၾကမည္ ျဖစ္ရကား ဖားငယ္မသည္ အဆိပ္လ်င္ေသာ ေႁမြကို စားမ်ဳိသကဲ့သို႔ ျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၁၅) မည္းနက္ ႐ုပ္သြင္၊ အဆင္း ဆိုးဝါးေသာ က်ီးတို႔ကို ေရႊ၏ အဆင္းႏွင့္ တူေသာ ေရႊဟသၤာ တို႔က ျခံရံ ေနၾကသည္ကို ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္အခါ အားနည္းေသာ မင္းတို႔ လက္ထက္၌ ထုိမင္းတို႔သည္ ဆင္စီး ျမင္းစီး စေသာ အတတ္တို႔၌ မလိမၼာ၍ စစ္ထိုးျခင္း၌ မရဲရင့္ဘဲ ျဖစ္ၾကကုန္လတၱံ႔။ ထိုအခါ တုိင္းျပည္ ႏုိင္ငံ ဆံုး႐ႈံးမည္ကို စိုး၍ တူေသာ ဇာတ္ရိွေသာ သူေကာင္းသား တို႔အား အစိုးရျခင္းကို မေပးမူ၍ မိမိတို႔ထံ၌ ခစား ၾကကုန္ေသာ အမ်ဳိး ယုတ္ေသာ ေက်းကၽြန္တို႔အားသာ ေပးကုန္လတၱံ႔။ သို႔ျဖစ္၍ အမ်ဳိးေကာင္းသားတို႔ ကိုးကြယ္ရာ မရိွပဲ အစိုးရျခင္း၌ တည္ကုန္ေသာ အမ်ဳိးယုတ္တို႔ထံ၌ ခစားၾကကုန္ လတၱံ႔။

- - - - -- - - - -- - - - - -

(၁၆) ဆိတ္တို႔သည္ သစ္ကို သတ္စားၾကသျဖင့္ သစ္တို႔သည္ ေၾကာက္လန္႔လ်က္ ဆိတ္တို႔ကို အေဝးမွ ျမင္လွ်င္ပင္ ေတာခ်ဳံရိွရာသို႔ ေျပးၾကသည္ကို ျမင္မက္ပါသည္။
ေနာင္အခါ တရား မေစာင့္ေသာ မင္းတို႔ လက္ထက္၌ အမ်ဳိးယုတ္ေသာ သူတို႔ အစိုးရ ကုန္သည္ ျဖစ္၍ အမ်ဳိးျမတ္သူတို႔ မထင္ရွား ျဖစ္လတၱံ႔။ အမ်ဳိးယုတ္ သူတို႔မွာ မင္းကၽြမ္းဝင္သည္ ျဖစ္၍ တရား႐ံုးတို႔၌ ၾသဇာအာဏာ လႊမ္းမိုးလ်က္ အမ်ဳိးျမတ္သူတို႔၏ ဘိုးဘပိုင္ လယ္ေျမ ဥစၥာ အရပ္ရပ္တို႔ကို ငါတို႔ လယ္ေျမဥစၥာ ျဖစ္သည္ဟု သိမ္းယူၾက၍ တရားတေဘာင္ ျဖစ္လွ်င္ တန္ခိုးမဲ့သူတို႔အား ဖိႏွိပ္ပုတ္ခတ္ ၿခိမ္းေျခာက္ ႏွင္ထုတ္လ်က္ အႏိုင္က်င့္ ၾကကုန္လတၱံ႔။ ထိုအခါ အမ်ဳိးျမတ္သူတို႔ ေၾကာက္လန္႔ စက္ဆုတ္ကုန္သည္ ျဖစ္၍ လယ္ယာ ဥစၥာတို႔ကို ေပးအပ္ကုန္လ်က္ အိမ္သို႔ျပန္၍ အိပ္ေနၾကကုန္အံ။ ထိုမွ တပါးလည္း အက်င့္သီလရိွေသာ ရဟန္းတို႔သည္ အက်င့္သီလမဲ့ေသာ ရဟန္းတို႔က ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ဖိႏွိပ္ၾကေလသျဖင့္ ေတာသို႔ ေျပးဝင္ ပုန္းေအာင္း ၾကကုန္လတၱံ႔။ ဤသို႔လွ်င္ အမ်ဳိးေကာင္း၊ သူေတာ္ေကာင္း တို႔လည္း လြတ္ရာ ကၽြတ္ရာ ေတာေတာေတာင္ေတာင္ တို႔ကို ေျပးပုန္း ၾကကုန္လတၱံ႔။